Εξωγήινα μικρόβια ζουν ανάμεσά μας;

Συντάκτης: Όλγα Τάντου,  

Ο Paul Davies, με την ομιλία που έδωσε πριν από περίπου έναν χρόνο στη Βασιλική Ακαδημία της Βρετανίας, τάραξε τα νερά της επιστημονικής κοινότητας!

  Αυτό που υποστηρίζει είναι ότι δεν θα έπρεπε καταβάλουμε τόση πολλή προσπάθεια για να εντοπίσουμε εξωγήινους στο διάστημα, γιατί το πιθανότερο είναι εκείνοι να βρίσκονται ήδη εδώ, ανάμεσά μας, στη Γη.

  Πρόκειται για τον καθηγητή φυσικής στο πανεπιστήμιο της Arizona, Paul Davies, ο οποίος επίσης είναι διευθυντής του κέντρου «Πέρα από τις θεμελιώδεις έννοιες της Επιστήμης»*. Το pyles.tv και η Όλγα Τάντου, επικοινώνησαν μαζί του.

Εξωγήινα μικρόβια ζουν ανάμεσά μας;

 Paul Davies: Η θεωρία μου βασίζεται στο γεγονός ότι  πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι μία διαφορετική ζωή μπορεί να δημιουργηθεί στις συνθήκες που επικρατούν στη Γη. Αν λοιπόν μπορεί με ευκολία να δημιουργηθεί μία μορφή ζωής, θα πρέπει να γίνεται εδώ στη Γη. Και μέχρι σήμερα κανένας δεν σκέφτηκε να αναζητήσει μία εναλλακτική μορφή ζωής στη Γη.

 Έτσι, προσπαθώ να πείσω την επιστημονική κοινότητα να σκεφτεί σοβαρά την πιθανότητα να υπάρ��ουν μικρόβια που μοιάζουν εξωτερικά με τη ζωή όπως τη γνωρίζουμε εμείς, αλλά να έχουν εντελώς διαφορετική βιοχημεία. Θα μπορούσαν να αποτελούν ένα δεύτερο δείγμα ζωής, που αν θέλετε, το ονομάζουμε και ζωή νούμερο 2. Ενώ σαν ζωή νούμερο 1 εκλαμβάνουμε το μοναδικό δείγμα ζωής που έχουμε σήμερα στη Γη και είναι ήδη γνωστό.

 Όσον αφορά στο πού να την αναζητήσουμε, είναι δύσκολο να το γνωρίζουμε, γιατί αυτή η διαφορετική μορφή ζωής είναι πάρα πολύ δύσκολο να αναγνωριστεί. Έτσι, υπάρχει η πιθανότητα να αντέχει σε συνθήκες που δεν αντέχει η μορφή ζωής που είναι ήδη γνωστή σε εμάς. Για παράδειγμα, μπορεί να αντέχει σε υπερβολικά υψηλές θερμοκρασίες ή και σε υψηλά ποσοστά ραδιενέργειας.

Πού θα εντοπίσουμε την εξωγήινη ζωή!

 Paul Davies: Νομίζω ότι θα πρέπει να την αναζητήσουμε σε όλα τα πιθανά μέρη που γνωρίζουμε ότι η ζωή δίνει μάχη για να καταφέρει να επιβιώσει. Εκεί μπορεί να υπάρχει μία διαφορετική μορφή ζωής που να τα καταφέρνει καλύτερα από αυτή που είναι γνωστή σε εμάς. Επίσης, θα μπορούσε να βρίσκεται κοντά σε ηφαιστειακές διεξόδους όπου υπολογίζεται ότι οι θερμοκρασίες ξεπερνούν τους 150ο C.  Θα πρέπει να εξετάσουμε αν υπάρχει εκεί ζωή, γιατί η μορφή ζωής που είναι ήδη γνωστή σε εμάς δεν μπορεί να αντέξει σε θερμοκρασίες άνω των 120ο C. 

Ο Ε.Τ. δεν θα μας στείλει κανένα μήνυμα…

 Paul Davies: « Στηρίζω πολύ τους ανθρώπους που χρησιμοποιούν τηλεσκόπια για το ενδεχόμενο να λάβουν μήνυμα από κάποια εξωγήινη νοημοσύνη, αλλά  όλοι παραδέχονται ότι αυτό είναι ένα πρόγραμμα που έχει μικρές πιθανότητες επιτυχίας.

 Όμως, αν κάποιος πιστεύει ότι υπάρχουν πολλές και διαφορετικές μορφές εξωγήινης νοημοσύνης στο σύμπαν, τότε θα πρέπει να πιστεύει ότι και η ζωή μεταμορφώνεται πολύ εύκολα. Έτσι, ο καλύτερος τρόπος για να υποστηρίξουμε αυτό το πρόγραμμα για την εύρεση μηνυμάτων εξωγήινης προέλευσης, είναι να αποδεχτούμε ότι η ζωή έχει αρχίσει πολλές φορές πάνω στη Γη και ότι το ίδιο έχει συμβεί και στον υπόλοιπο γαλαξία.

  Μέχρι τώρα, έχουμε τις αποδείξεις ότι η ζωή έχει ξεκινήσει τουλάχιστον άλλες δύο φορές στη Γη, αλλά δεν έχουμε αντίστοιχες αποδείξεις για κάποιον άλλον πλανήτη στο σύμπαν. Άρα, πιστεύω ότι ενώ θα πρέπει να συνεχίσουμε τις έρευνες με τα τηλεσκόπια, θα πρέπει και να αναζητούμε και πολύ πιο κοντά, εδώ, στη Γη, μικρόβια διαφορετικής προέλευσης.»

Πώς αντιδρά η Nasa και ο ESA στη θεωρία αυτή;
  Paul Davies: Έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον, γιατί η έρευνα για την οποία τους μίλησα έχει ήδη λάβει χρηματοδότηση από τις Η.Π.Α.. Ήδη αυτή την στιγμή «τρέχουν» δύο σχετικά προγράμματα, και δεν υπάρχει καμία αντίφαση μεταξύ του να ψάχνουμε ίχνη εξωγήινης ζωής στη Γη, ή να αναζητούμε σήματα εξωγήινου πολιτισμού από το διάστημα. Εξετάζουν δύο διαφορετικές προοπτικές.

 Η ζωή ξεκινά απ’ τα μικρόβια και μπορεί κάποια στιγμή να τελειώσει, ενώ στο μεταξύ, το διάστημα μπορεί να έχει εξελιχθεί ακόμη και σε προηγμένο τεχνολογικό πολιτισμό. Δεν μπορείς να έχεις το ένα χωρίς το άλλο. Έτσι, αυτά τα δύο προγράμματα αλληλοϋποστηρίζονται. Νομίζω ότι και οι περισσότεροι αστροβιολόγοι θεωρούν ότι είναι πιο πιθανό να βρούμε μία εναλλακτική μορφή ζωής στη Γη, παρά να λάβουμε ένα μήνυμα από κάποιο εξωγήινο πολιτισμό.
Τι θα συμβεί στη Γη, όταν ανακαλύψουμε εξωγήνη ζωη;
  Paul Davies: «Αυτό εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τη φύση της ανακάλυψης. Αν για παράδειγμα απλώς βρούμε ότι σε πολύ μεγάλη απόσταση υπάρχει ένα αστρικό σύστημα για το οποίο είμαστε βέβαιοι ότι υπάρχει εξωγήινη νοημοσύνη, αλλά λόγω της απόστασης δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε άλλο απ’ το να πούμε ότι υπάρχει εκεί, τότε θα προκαλέσει την αντίστοιχη αντίδραση που ακολούθησε μετά την ανακάλυψη του Κοπέρνικου ότι η Γη πηγαίνει γύρω από τον Ήλιο.
  Σίγουρα θα προκαλέσει ταραχή στον κόσμο, κάποιοι μπορεί να οδηγηθούν και σε αυτοκτονία και σίγουρα θα αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τον εαυτό μας μέσα στο σύμπαν. Αλλά ακόμα πιο ακραίες αντιδράσεις θα προκληθούν αν λάβουμε με άμεσο τρόπο ένα μήνυμα που να προέρχεται από κάποια εξωγήινη κοινωνία - κάτι που είναι πολύ απίθανο να συμβεί -, τότε τίποτα δεν θα παραμείνει το ίδιο. Θα διαταράξει την κοινωνία μας, την επιστήμη μας, την τεχνολογία μας, όλα όσα νομίζαμε ότι κατανοούμε. Σε αυτή την περίπτωση είναι πολύ δύσκολο να προβλέψω τις συνέπειες.»
Πόσο σύντομα θα καταφέρουμε να ανακαλύψουμε εξωγήινη ζωή;

 Paul Davies: Αν εξετάσουμε το ενδεχόμενο να βρεθεί μία διαφορετική μορφή ζωής εδώ στη Γη, νομίζω ότι υπάρχει πολλή μεγάλη πιθανότητα να πραγματοποιηθεί μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια. Δεν υπάρχει κανένας λόγος εφόσον υπάρχει στη Γη, να μην την βρούμε σύντομα.

 Αλλά αν εξετάσουμε το ενδεχόμενο να δεχτούμε ένα μήνυμα από κάποιον εξωγήινο πολιτισμό, σίγουρα θα χρειαστεί να περάσει περισσότερος καιρός για να γίνει αυτό, γιατί το σύμπαν είναι τεράστιο και δεν ξέρουμε προς ποια πλευρά θα πρέπει να αναζητήσουμε αυτόν τον πολιτισμό. Μπορεί να τον αναζητούμε στη σωστή κατεύθυνση, αλλά δεν είναι βέβαιο. Νομίζω ότι αυτό το θέμα είναι και ενθουσιώδες και απογοητευτικό ταυτόχρονα. Οι συνέπειες αυτής της ανακάλυψης θα είναι συγκλονιστικές, και είναι δύσκολο να τις προβλέψουμε.

 *Το Κέντρο «Πέρα από τις θεμελιώδεις έννοιες της Επιστήμης» ιδρύθηκε από τον Paul Davies πριν από τρία χρόνια στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, και το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας επικεντρώνεται στην κοσμολογία (ποια η προέλευση του σύμπαντος;), στην αστροβιολογία  (ποια η προέλευση της ζωής;) και στη θεμελιώδη φυσική, δίνοντας μεγαλύτερη βαρύτητα στην κβαντική φυσική.