«ΠΑΡΤΙ» ΣΤΑ ΣΥΝΟΡΑ Ελλάδα, η «χαρά των λαθρεμπόρων»

Της Μαρίας Βουργάνα και του Λεωνίδα Λιάμη
«Πάρτι» δισεκατομμυρίων ευρώ έχουν στήσει οι λαθρέμποροι στα σύνορα της χώρας, με τα κυκλώματα να δρουν ανενόχλητα τουλάχιστον επί μια δεκαετία.

Καύσιμα, αλκοολούχα ποτά, τσιγάρα, χρυσός, πανάκριβα χειροποίητα χαλιά, δερμάτινα είδη, είδη ένδυσης αλλά ακόμη και φορτία με τσιμέντο, πλακάκια και ολόκληρες συνθέσεις κουζίνας περνάνε παράνομα από τους τελωνειακούς σταθμούς, για να διοχετευθούν στη συνέχεια στην ελληνική αγορά και να θησαυρίσουν οι λαθρέμποροι. «Μιλάμε για σύνορα ''σουρωτήρι''» παραδέχεται ανώτερο στέλεχος του Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος.

Την ώρα που το οικονομικό επιτελείο αγωνίζεται να κλείσει με την τρόικα το επώδυνο πακέτο μέτρων ύψους 13,5 δισ. ευρώ για τη διετία 2013-2014 που φέρνει αιματηρές μειώσεις στις συντάξεις, τους μισθούς και τα επιδόματα αλλά και νέους φόρους, το Δημόσιο χάνει τεράστια ποσά εσόδων από το λαθρεμπόριο. Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί αδυνατούν να αντιμετωπίσουν τη «μαφία» των λαθρεμπόρων και οι κυβερνήσεις όλα αυτά τα χρόνια δεν έχουν κάνει σχεδόν τίποτα για να περιορίσουν το πρόβλημα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μια σειρά από μέτρα για τον έλεγχο και την περιστολή του λαθρεμπορίου στα καύσιμα - όπως τα GPS στα βυτιοφόρα, η εφαρμογή συστημάτων εισροών - εκροών σε όλους τους κρίκους της αλυσίδας, από τα διυλιστήρια στα πρατήρια, οι ιχνηθέτες- τα οποία ψηφίστηκαν με νόμο τον περασμένο Απρίλιο, παραμένουν ακόμη στο συρτάρι!
Από το λαθρεμπόριο καυσίμων χάνεται πάνω από 1 δισ. ευρώ ετησίως, ενώ οι παράνομες εισαγωγές εμπορευμάτων από Βουλγαρία, Ιταλία και Τουρκία στερούν από τα κρατικά ταμεία τουλάχιστον 6 δισ. ευρώ τον χρόνο.

Τα περιστατικά παράνομης δραστηριότητας, που τροφοδοτούν τη δράση των κυκλωμάτων του παρεμπορίου, είναι κραυγαλέα ως προς το εύρος της φαντασίας όσων τα σκαρφίζονται, αλλά και επιβεβαιωτικά των εκτιμήσεων που ανεβάζουν τον τζίρο του στην αγορά σε επίπεδα ακόμη και άνω των 20 δισ. ευρώ σε πανελλαδική κλίμακα.
 
Οι βασικές πύλες εισόδου
Στους τελωνειακούς σταθμούς της χώρας με τη Βουλγαρία, και την Ιταλία εντοπίζονται, κατά κύριο λόγο, οι βασικές πύλες εισόδου για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που προορίζονται για το παρεμπόριο. Η διακίνηση εμπορευμάτων και φυσικών προσώπων στα χερσαία και στα θαλάσσια σύνορα της χώρας με τα γειτονικά κράτη -χωρίς ιδιαίτερες διατυπώσεις, αφού αποτελούν κι οι τρεις μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης- σε συνδυασμό με τις αδυναμίες των εγχώριων ελεγκτικών μηχανισμών, λειτουργούν σαν? θερμοκήπιο για τη γιγάντωση του προβλήματος.

Αποτέλεσμα; Οι παράνομες εισαγωγές κάθε λογής προϊόντων γνωρίζουν... πιένες, σε σημείο που, όπως επισήμανε, στην αρχή της εβδομάδας, ο πρόεδρος του Εμποροβιομηχανικού Επιμελητηρίου της Θεσσαλονίκης Δημήτρης Μπακατσέλος, «το παρεμπόριο της τσάντας στα πεζοδρόμια των μεγάλων αστικών κέντρων, μοιάζει με παρωνυχίδα». Σύμφωνα με καταγγελίες που έχουν γίνει στις υπηρεσίες και τη διοίκηση του Επιμελητηρίου, στον κύκλο του παρεμπορίου περιλαμβάνονται από απλές λαθραίες εισαγωγές τσιγάρων ή αλκοολούχων ποτών και φθάνουν έως κουζίνες, πλακάκια, καύσιμα κι ολόκληρες νταλίκες με τσιμέντο, που διοχετεύονται στην αγορά σχεδόν ανενόχλητα.

 
Οι «χρυσοφόρες» διαδρομές των λαθραίων καυσίμων
Ελλάδα, Τουρκία, Βουλγαρία, Αλβανία, Σκόπια και Μαυροβούνιο είναι οι διαδρομές που ακολουθεί η «μαφία» του «μαύρου χρυσού» για να κερδίζει εκατομμύρια ευρώ από τις εικονικές εξαγωγές καυσίμων. Τεράστιες ποσότητες καυσίμων αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων εξάγονται εικονικά στις γειτονικές βαλκανικές χώρες σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ για το διασυνοριακό εμπόριο. Χαρακτηριστικό είναι αυτό που συμβαίνει εδώ και χρόνια με τα Σκόπια, όπου η Ελλάδα δηλώνει ότι εξάγει πολλαπλάσιες ποσότητες από αυτές που δηλώνουν ότι εισάγουν εκείνα από εμάς. Ειδικότερα, το διάστημα 2001-2010 δηλώθηκαν εξαγωγές καυσίμων αξίας 530 εκατ. δολαρίων προς τα Σκόπια, τα οποία το ίδιο διάστημα δήλωσαν εισαγωγές από Ελλάδα μόλις 192 εκατ. δολαρίων! Τους τρόπους διασυνοριακού λαθρεμπορίου με τις εικονικές εξαγωγές καυσίμων περιγράφει χαρακτηριστικά σε μελέτη του ο καθηγητής Δημ. Μαρδάς:

• Ο Έλληνας οδηγός του βυτιοφόρου βενζινών δηλώνει το προς εξαγωγή ποσό στα σύνορα και κατόπιν αντί να βρεθεί στα απέναντι φυλάκια της γειτονικής χώρας, κάνει μια στροφή και επιστρέφει στη βάση του στην Ελλάδα με ένα φορτίο που δήθεν εξήχθηκε.
• Ένα απλό επιβατικό αυτοκίνητο σταματά στα σύνορα, σφραγίζει τα τιμολόγια του εικονικού φορτίου των καυσίμων που δήθεν εξάγονται και ο οδηγός επιστρέφει στο σπίτι του.
• Το βυτιοφόρο δηλώνει στα ελληνικά σύνορα την αξία των καυσίμων προς εξαγωγή που αντιστοιχούν σε ένα πλήρες φορτίο, ενώ μεταφέρει τη μισή ποσότητα, η οποία δηλώνεται ακολούθως στο απέναντι φυλάκιο.
• Το βυτιοφόρο δηλώνει την αξία των καυσίμων προς εξαγωγή που πράγματι φέρει και κατόπιν ο οδηγός κατευθύνεται στο γειτονικό τελωνείο. Ενδιάμεσα το βυτιοφόρο εξαφανίζεται.
• Μεταφορές transit. Μια μεταφορά transit καυσίμων προς το Μαυροβούνιο δηλώνεται στην Ελλάδα ως «εξαγωγή», ενώ στη ΠΓΔΜ δηλώνεται ως «transit» και όχι ως εισαγωγή.

Τα ποτά και τα τσιγάρα
Ανοικτή πληγή για τα δημόσια έσοδα, με κίνδυνο και για τη δημόσια υγεία, αποτελούν οι λαθραίες εισαγωγές οινοπνευματωδών ποτών και τσιγάρων, που φαίνεται να έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις, αν λάβει κανείς υπόψη του το γεγονός ότι σχεδόν καθημερινά οι διωκτικές αρχές έχουν να επιδείξουν και από μία επιτυχία στο ενεργητικό τους. Στη γειτονική Βουλγαρία ένα μπουκάλι ουίσκι τιμάται στα περίπου 8 ευρώ, όταν στη χώρα μας η αντίστοιχη ετικέτα είναι στα 18 ευρώ, με συνέπεια να είναι πολλοί εκείνοι που δείχνουν επιρρέπεια και τολμούν να αναλάβουν το ρίσκο της εμπλοκής τους στην έκνομη δραστηριότητα.

«Ο κύκλος εργασιών είναι τεράστιος και οι ζημίες για τα μέλη μας που διεξάγουν νόμιμα τη δουλειά τους κολοσσιαίες», τονίζει ο πρόεδρος του ΕΒΕΘ και προσθέτει πως για την αντιμετώπιση του φαινομένου, το Επιμελητήριο έχει προτείνει -μεταξύ άλλων- τη διενέργεια ελέγχων όχι μόνο στα σύνορα, αλλά και κατά μήκος αρκετών χιλιομέτρων από τα τελωνεία, εντός της ελληνικής επικράτειας, με κινητά συνεργεία. Στην ίδια λογική επισήμανε την ανάγκη να εξοπλιστούν τα τελωνεία με το ειδικό μηχάνημα ακτινών Χ, που μπορεί να «σκανάρει» το εσωτερικό των εμπορευματοκιβωτίων κατά τη διακίνησή τους στα λιμάνια και των οχημάτων στους χερσαίους μεθοριακούς σταθμούς, ώστε να περιοριστεί η δυνατότητα εισόδου λαθραίων εμπορευμάτων στη χώρα, αλλά και της συνεργασίας με τις δύο γειτονικές χώρες στο επίπεδο της ανταλλαγής πληροφοριών, ώστε οι ελεγκτικές αρχές να είναι πιο αποτελεσματικές.
 
Έπιπλα κουζίνας από τη Βουλγαρία ρούχα από την Ιταλία
Φορτία με ολόκληρες συνθέσεις κουζίνας συνοδευόμενες μάλιστα από τους... εργάτες που θα τις εγκαταστήσουν στο σπίτι του Έλληνα πελάτη, μπαίνουν παρανόμως στη χώρα μας από τη Βουλγαρία. «Έχουν καταγγελθεί εισαγωγές από τη Βουλγαρία ακόμη και ολόκληρων συνθέσεων κουζίνας, τις οποίες συνοδεύουν τα συνεργεία των εργατών που τις εγκαθιστούν στο σπίτι του πελάτη», τόνισε ο κ. Μπακατσέλος, εξηγώντας πως από αναφορές επιχειρήσεων μελών του ΕΒΕΘ προκύπτει, επίσης, πως ανάλογα κρούσματα έχουν διαπιστωθεί και με συστήματα κουφωμάτων αλουμινίου.

«Έρχονται στα χωριά της μεθορίου, παίρνουν μέτρα στις οικοδομές και ύστερα από λίγες μέρες επιστρέφουν με τα κουφώματα και τα τοποθετούν», εξηγεί ο ίδιος. Την ίδια στιγμή, Έλληνες έμποροι ένδυσης, με μικρά φορτηγά (τύπου «βαν»), ταξιδεύουν μέχρι την Ιταλία, φορτώνουν τα ρούχα, που στο επόμενο διάστημα θα πουλήσουν επί ελληνικού εδάφους, και στη συνέχεια επιστρέφουν ανενόχλητοι στην Ελλάδα μέσω της Ηγουμενίτσας.
 
Πως η εξίσωση των φόρων στο πετρέλαιο άνοιγει αντι να κλεινει τις δουλειές των λαθρεμπόρων
Άρχισαν να τρίβουν τα χέρια τους οι λαθρέμποροι με την εξίσωση των φόρων στο πετρέλαιο κίνησης και θέρμανσης. Και αυτό γιατί όπως θα εφαρμοστεί φέτος θα συνεχίσουν να κυκλοφορούν στην αγορά τρεις τύποι πετρελαίου, αντί για δύο: κίνησης, θέρμανσης και ναυτιλιακό. Στελέχη των ΕΛ.ΠΕ. και εταιρειών εμπορίας πετρελαιοειδών υπογραμμίζουν το κίνδυνο έκρηξης του λαθρεμπορίου παρά την εξίσωση των δυο φόρων στα δυο προϊόντα.

Όπως εξηγούν, οι επιτήδειοι θα επιδιώξουν να αντικαταστήσουν το πετρέλαιο θέρμανσης με το φθηνότερο και αφορολόγητο ναυτιλιακό ντίζελ, το οποίο έχει ακριβώς τα ίδια χαρακτηριστικά με το πετρέλαιο θέρμανσης. Έτσι, πολύ εύκολα ποσότητες ναυτιλιακού, αφορολόγητου πετρελαίου, θα μπορούν να εισέλθουν στο κύκλωμα διακίνησης του θέρμανσης, και μάλιστα με πολλαπλάσιο όφελος για τους λαθρεμπόρους, αφού το ναυτιλιακό, ως αφορολόγητο, έχει τη μισή τιμή από το υπερφορολογημένο θέρμανσης (περίπου 700 ευρώ τα 1.000 λίτρα, έναντι 1.350 ευρώ).

Θεωρητικά, η αντιμετώπιση του προβλήματος γίνεται μέσω του διαφορετικού χρωματισμού των τριών τύπων πετρελαίου, όπως ισχύει. Το κίνησης έχει χρώμα πράσινο, το θέρμανσης κόκκινο και το ναυτιλιακό μαύρο. Ωστόσο, όπως έχει δείξει η μέχρι τώρα εμπειρία, ο αποχρωματισμός είναι πολύ εύκολη δουλειά για τα λαθρεμπορικά κυκλώματα, καθώς γίνεται με φυσικά και χημικά μέσα, άμεσα διαθέσιμα στο εμπόριο.
 
Το «παράνομο» βουλγάρικο ψωμί και... τσιμέντο α λα τουρκα
Καταγγελίες υπάρχουν, ακόμη, για φορτηγά που μεταφέρουν ψωμιά από τη Βουλγαρία, τα οποία διατίθενται χωρίς παραστατικά σε κατοίκους των χωριών της ελληνικής μεθορίου στη Βόρεια Ελλάδα, αλλά και για νταλίκες γεμάτες με πλακάκια, που πηγαίνουν στους χώρους ανέγερσης οικοδομών και τα αποθέτουν εκεί για να χρησιμοποιηθούν στις κατοικίες. Ιδιαιτέρως εκτεταμένη, ωστόσο, είναι και η διακίνηση του εισαγόμενου τσιμέντου, κατά παράβαση της εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας.

Σύμφωνα με στοιχεία που έχουν περιέλθει σε γνώση της «ΗτΣ», στο πλαίσιο ελέγχων που διενεργήθηκαν, κατά τη διάρκεια του 2011, στην αγορά δομικών υλικών -και τα αποτελέσματα των οποίων διαβιβάστηκαν στις αρμόδιες αρχές- διαπιστώθηκαν επαναλαμβανόμενες περιπτώσεις παράνομης δραστηριότητας, οι οποίες αφορούσαν:

Α) Τσιμέντο σε σακιά βουλγαρικής και τουρκικής προέλευσης του οποίου η σήμανση (επί της συσκευασίας) είναι στη βουλγαρική και την τουρκική γλώσσα αντίστοιχα, κατά παράβαση της νομοθεσίας που επιβάλλει την καταχώριση στη συσκευασία στην ελληνική γλώσσα, της ημερομηνίας παραγωγής, των προβλεπόμενων επισημάνσεων για τα επίπεδα του περιεχομένου χρωμίου VI, καθώς και των ενδείξεων ειδικών κινδύνων και οδηγιών ασφαλούς χρήσης.

Β) Χύδην τσιμέντο τουρκικής προέλευσης, το οποίο εισέρχεται στη χώρα μέσω Βουλγαρίας, χωρίς να γίνεται έλεγχος της προέλευσής τους, κατά παράβαση του ισχύοντος πλαισίου, βάσει του οποίου η διακίνηση στην ελληνική επικράτεια χύδην τσιμέντου ή σε μεγασάκκους που παράγεται σε τρίτες χώρες, μη μέλη της Ε. Ε., γίνεται μέσω εγκατεστημένων στην Ελλάδα κέντρων διανομής τσιμέντου, τα οποία, μεταξύ άλλων, οφείλουν να είναι εφοδιασμένα με βεβαίωση συμμόρφωσης που χορηγείται από την αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου Ανάπτυξης.

Η ανεξέλεγκτη διοχέτευσή τους στην ελληνική αγορά, εκτός από την απώλεια σημαντικών οικονομικών εσόδων για το κράτος, ελλοχεύει και ιδιαίτερα σοβαρούς κινδύνους για την ποιότητα και την ασφάλεια των κατασκευών σε δημόσια και ιδιωτικά έργα.
 
Ελληνοτουρκικά σύνορα
Απώλειες πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ «μετράει» το ελληνικό δημόσιο από τα φορτία που εισέρχονται από τα ελληνοτουρκικά σύνορα για να κατευθυνθούν τράνζιτ προς τη Βουλγαρία ή άλλες χώρες, τα οποία ωστόσο δεν φτάνουν ποτέ εκεί. «Τα φορτία ξεκινούν ίσως για τα σύνορα, αλλά τελικά γυρίζουν πίσω και πωλούνται στην Ελλάδα. Κάθε χρόνο χάνονται με τον τρόπο αυτό περίπου 6 δισ. ευρώ γιατί δεν καταβάλλονται δασμοί και ΦΠΑ.

Σύμφωνα με το ισχύον καθεστώς, όλα τα φορτία που εισάγονται από την Τουρκία και φεύγουν τράνζιτ για τη Βουλγαρία ή άλλες χώρες δεν καταβάλλουν ΦΠΑ και δασμούς στην Ελλάδα. Αυτό γίνεται όταν φτάσουν στη χώρα - προορισμό. Αντιθέτως, τα φορτία που προορίζονται για την Ελλάδα πληρώνουν κανονικά δασμούς και φόρους. Δυστυχώς, όμως, ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των φορτίων εμφανίζεται ψευδώς ως τράνζιτ π.χ. προς Βουλγαρία για να μην πληρώνονται οι φόροι και οι δασμοί», τονίζει ανώτατο στέλεχος του ΣΔΟΕ.

Το ίδιο στέλεχος επισημαίνει πως από τα χιλιάδες φορτία που εισάγονται γενικότερα από τα ελληνοτουρκικά σύνορα κανονικά εκτελωνίζεται περίπου το 1/3. Ένα μεγάλο ποσοστό από τα υπόλοιπα εμφανίζεται ως τράνζιτ εξαγωγές προς Βουλγαρία ή άλλες χώρες, οι οποίες όμως ποτέ δεν γίνονται, αφού τα εμπορεύματα επιστρέφουν και πωλούνται στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα οι επιτήδειοι να καρπώνονται το ΦΠΑ και τους δασμούς.
 
3.000 φορτία καθε μήνα
Συνεχίζοντας, το ίδιο στέλεχος του ΣΔΟΕ επισημαίνει πως κάθε μήνα περνάνε από την Τουρκία στην Ελλάδα περίπου 3.000 φορτία με την αξία των εμπορευμάτων να υπολογίζεται περίπου στα 6 δισ. ευρώ. Τα περισσότερα από τα εμπορεύματα που μεταφέρονται στη χώρα μας είναι λαθραία. Το κόλπο που χρησιμοποιούν οι επιτήδειοι για να γλιτώνουν φόρους και δασμούς είναι απλό. Δηλώνουν στα συνοδευτικά έγγραφα ότι το φορτίο περιέχει εμπορεύματα χαμηλής δασμολογικής αξίας για παράδειγμα (εσώρουχα ή ανταλλακτικά κινητών τηλεφώνων). Στην πραγματικότητα όμως περιέχει εμπορεύματα μεγάλης δασμολογικής αξίας όπως πανάκριβα χειροποίητα χαλιά, δερμάτινα είδη κ.ά. Με το κόλπο αυτό, τα κυκλώματα όχι μόνο καρπώνονται τη διαφορά της δασμολογικής αξίας, αλλά κερδίζουν πολλαπλάσια διοχετεύοντας τα πανάκριβα εμπορεύματα στην ελληνική αγορά.
 
Η περίπτωση της Τουρκίας
Στην περίπτωση της Τουρκίας παρατηρείται η εξής εικόνα: Ενώ κατά τα έτη 2000-2006 οι εξαγωγές που δήλωσε η Ελλάδα ήταν περίπου διπλάσιες από τις ποσότητες που δήλωσε εκείνη ότι εισήγαγε από τη χώρα μας, από το 2007 και μετά παρατηρείται το αντίστροφο φαινόμενο. Συγκεκριμένα το 2010 δηλώσαμε ότι είχαμε εξάγει στην Τουρκία 116 εκατ. δολάρια σε βενζίνες, όταν οι τουρκικές Αρχές δηλώσαν ότι εισήγαγαν από εμάς 573 εκατ. δολάρια βενζίνες! Το πιθανότερο, σύμφωνα με την έρευνα, είναι ότι ο Έλληνας επιχειρηματίας δηλώνει στα δικά μας σύνορα ότι εξάγει με τα βυτιοφόρα του έναν άλλο τύπο καυσίμου από αυτό που πραγματικά μεταφέρει (π.χ. τολουόλη αντί για βενζίνη).


 http://www.imerisia.gr
 eleftheriskepsii