Είναι προφανές πως το κάπνισμα βλάπτει σοβαρά την υγεία. Οποιαδήποτε εκδοχή καπνίσματος. Είναι επίσης προφανές πως ο αποπροσανατολισμός και μάλιστα ο μεθοδευμένος από κύκλους συμφερόντων βλάπτει σοβαρά, βλάπτει πολύ σοβαρά τις κοινωνίες.
Τα τελευταία εικοσιτετράωρα ξεκίνησε από το πουθενά και απρόκλητα μία προς το παρόν «χαμηλών τόνων» καμπάνια κατά του ηλεκτρονικού τσιγάρου. Με αφορμή την ετήσια συνέντευξη Τύπου της Επιτροπής για τον Έλεγχο του Καπνίσματος (του συμβατικού), ο Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας Αντώνης Δημόπουλος και ο γνωστός πνευμονολόγος, κ. Παναγιώτης Μπεχράκης, εξαπέλυσαν μύδρους κατά του ηλεκτρονικού τσιγάρου. Αμέσως άρχισαν να κυκλοφορούν πληροφορίες περί απαγόρευσής του, περί επισήμων αποφάσεων των φορέων Υγείας κλπ.. Ταυτόχρονα συγκεκριμένοι τηλεοπτικοί και ραδιοφωνικοί σταθμοί άρχισαν να «ανακατεύουν την τράπουλα» προφανώς στοχεύοντας στην οικειοποίηση μεριδίων της αγοράς. Είτε εκείνης της πώλησης των διαφόρων εκδοχών ηλεκτρονικών τσιγάρων είτε εκείνης της διαφήμισής του.
Κατ’ αρχήν ας επισημανθούν ορισμένες πληροφορίες που στοιχειοθετούν και το καμβά της υπόθεσης.
Α) Πουθενά στον κόσμο δεν έχει απαγορευθεί η χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου.
Β) Σοβαροί οργανισμοί όπως ο αμερικανικός «FDA» που αποτελεί διεθνώς τον φόβο και τον τρόμο για προϊόντα που έχουν σχέση με την υγεία, το τρόφιμο και το φάρμακο, έχει εκδώσει απόφαση με την οποία ΣΥΝΙΣΤΑ την αποφυγή χρήσης αυτού του προϊόντος και πάντα όσον αφορά την εκδοχή καπνίσματος με ποσότητα νικοτίνης και όχι όταν πρόκειται για εκδοχές όπου γίνεται χρήση άλλων αρωματικών ουσιών.
Γ) Η ανεξάρτητη υγειονομική επιτροπή της Νέας Ζηλανδίας Health New Zealand Ltd. Study υπό τον Dr. Murray Laugesen κατέληξε στο συμπέρασμα πώς η ποσότητα νικοτίνης που ανιχνεύτηκε στο ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν είναι περισσότερη από εκείνη που χρησιμοποιείται στα αυτοκόλλητα νικοτίνης τα οποία δίδονται με ιατρική συνταγή σε άτομα που επιθυμούν να κόψουν το κάπνισμα.
Επιπροσθέτως, ειδικός πνευμονολόγος του Πανεπιστημίου του Νόττινχαμ της Μεγάλης Βρετανίας, σχολιάζοντας την έρευνα του Iνστιτούτου της Νέας Ζηλανδίας δήλωσε: «Αν η ποσότητα νικοτίνης που ανιχνεύεται είναι ίδια με τα μέσα που χρησιμοποιούνται ιατρικώς για την διακοπή του συμβατικού καπνίσματος τότε δεν βρίσκω τον λόγο ανησυχίας, ούτε ότι υφίσταται πρόβλημα».
Άλλες έρευνες
Έρευνα του Boston University School of Public Health η οποία διεξήχθη το 2010 καταλήγει στο συμπέρασμα πως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι ασφαλέστερα των συμβατικών. «Χρειάζεται η διεξαγωγή περεταίρω έρευνας σχετικά με τις ποσότητες χημικών ουσιών που εμπεριέχονται στις αμπούλες των ηλεκτρονικών τσιγάρων ‘ώστε να διαπιστωθεί αν είναι επιβλαβείς, ωστόσο τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι κατά πολύ ασφαλέστερα από τα κοινά και διαθέτουν βαθμό τοξικότητας της νικοτίνης που περιέχουν, ανάλογη με εκείνη των παρασκευασμάτων που χρησιμοποιούνται με ιατρική συνταγή (τσίχλες και αυτοκόλλητα) σε άτομα που θέλουν να διακόψουν το συμβατικό κάπνισμα».
Χαμηλότατα επίπεδα καρκινογόνων ουσιών
Στην ίδια έρευνα σημειώνεται πώς το επίπεδο καρκινογόνων ουσιών που εντοπίστηκαν σε ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι 1000 (χίλιες) φορές κατώτερα εκείνων που ανιχνεύονται στα κανονικά τσιγάρα. Κατά τους ερευνητές του Boston University School of Public Health, οι πρώτες μελέτες καταδεικνύουν πώς το ηλεκτρονικό τσιγάρο μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να διακόψουν το συμβατικό κάπνισμα προσομοιάζοντας την πρακτική του καπνίσματος ως να ήταν κανονικός καπνός.
Δ) Επειδή στην Ελλάδα τα πάντα γίνονται γνωστά, επισημαίνονται τα κάτωθι.
1) Γνωστός γιατρός ο οποίος πρωταγωνιστεί στην καμπάνια κατά του καπνίσματος φέρεται να σχετίζεται επαγγελματικά με δίκτυο «αποτοξίνωσης καπνιστών» το οποίο λειτουργεί με πληθώρα εξειδικευμένων ιδιωτικών ιατρείων τα οποία φυσικά διαθέτουν στους καπνιστές τα ειδικά φαρμακευτικά προϊόντα που χρησιμοποιούνται κατά την περίοδο της διακοπής (τσίχλες, αυτοκόλλητα κλπ.).
2) Η αιφνιδιαστική καμπάνια κατά της χρήσης ηλεκτρονικού τσιγάρου συνέπεσε ως δια μαγείας με την δημοσιοποίηση της πληροφορίας περί δραματικής αυξήσεως της τιμής σε προϊόντα καπνού. Είναι ηλίου φαεινότερο πώς η «σύμπτωση» αυτή εξηγείται και μάλιστα με όρους πολιτικής οικονομίας. Η κατανάλωση ηλεκτρονικού τσιγάρου θα είναι σαφώς φθηνότερη (ήδη είναι) από την χρήση συμβατικών σιγαρέτων. Η απώλεια εσόδων για τις καπνοβιομηχανίες θα είναι οδυνηρά αισθητή. Όμως και το ίδιο το κράτος θα πληγεί ως προς τα έσοδα μια που ο φόρος καπνού αποτελεί και το μεγαλύτερο ποσοστό της τιμής ενός πακέτου τσιγάρων (το ίδιο ισχύει δυστυχώς και για την βενζίνη).
Τα «νέα της Ψωροκώσταινας»
Πολύς θόρυβος με στόχο τον αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης έγινε τις τελευταίες ημέρες, σχετικά με κάποια επερχόμενη απαγόρευση του ηλεκτρονικού τσιγάρου.
Στη συζήτηση ενεπλάκη και ο Ελληνικός Οργανισμός Φαρμάκου, ο οποίος σύμφωνα δηλώσεις των υπευθύνων του Οργανισμού δεν έχει ακόμη καταλήξει σε οριστικό συμπέρασμα.
Αντιθέτως, ο ΕΟΦ θα ασχοληθεί με το θέμα από Δευτέρα όπως δήλωσαν στη zougla.gr στελέχη του. Άλλωστε, όπως επισημαίνουν πηγές του υπουργείου Υγείας και άμεσοι συνεργάτες του Υπουργού Ανδρέα Λοβέρδου, ο ΕΟΦ δε συμμετείχε καν στην καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου της επιτροπής για την απαγόρευση του καπνίσματος στην οποία μίλησαν ο Α. Δημόπουλος, Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας και Π. Μπεχράκης, πνευμονολόγος και πρόεδρος της Επιτροπής για τον έλεγχο του καπνίσματος.
Άλλωστε ανώτερα στελέχη του υπουργείου Υγείας πιστεύουν πως τελικά είναι αδύνατον να απαγορευτεί η πώληση του ηλεκτρονικού τσιγάρου, ιδιαίτερα η εκδοχή χωρίς νικοτίνη, παρά τις περί του αντιθέτου τοποθετήσεις. Επισημαίνεται πως διεθνώς δεν υφίσταται γενικευμένη και κάθετη απαγόρευση του ηλεκτρονικού τσιγάρου ούτε καν στην Αμερική. Μόλις τώρα η Πολιτεία της Νέας Υόρκης αρχίζει να συζητά το ζήτημα σε επίπεδο γενικών επιτροπών δημόσιας υγείας.
Σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφου, ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Υγείας, Αντώνης Δημόπουλος, ανέφερε ότι ο ΕΟΦ θα απαγορεύσει τόσο την πώληση όσο και τη χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου, και ιδιαιτέρως εκείνων που περιέχουν σταγόνες νικοτίνης. Μία απόφαση που δεν επιβεβαίωσε ο ΕΟΦ ο οποίος έχει και τον τελικό λόγο σε μία τέτοια υπόθεση. Στην κοινή συνέντευξη Τύπου για την καταπολέμηση του καπνίσματος, ο πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής, Π. Μπεχράκης, ανέφερε αορίστως ότι η απαγόρευση αποφασίστηκε λόγω της έλλειψης επιστημονικών στοιχείων για τις μακροχρόνιες επιπτώσεις.
Τις τελευταίες μάλιστα ημέρες συζητείται εσφαλμένως ότι το υπουργείο Υγείας προχωρεί στην απαγόρευση της χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου και σε κλειστούς δημόσιους χώρους, καθώς κάτι τέτοιο δεν ισχύει.
Οι επιστημονικές αντιφάσεις
Ο κ. Π. Μπεχράκης της Επιτροπής ελέγχου του καπνίσματος παραδέχεται ότι δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία ώστε να ενοχοποιηθεί το ηλεκτρονικό τσιγάρο. Είπε όμως ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο φαίνεται να είναι βλαβερό αλλά σε σαφώς λιγότερο βαθμό από τα κανονικά τσιγάρα. Σύμφωνα με τον κ. Μπεχράκη, μελέτη που έχει γίνει δεκτή για δημοσίευση σε επιστημονικό περιοδικό δείχνει ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο επηρεάζει τις «αντιστάσεις του αναπνευστικού συστήματος και τα στοιχεία φλεγμονής που ανιχνεύονται στην εκπνοή». Ωστόσο, ο καθηγητής αναγνωρίζει ότι «το ηλεκτρονικό τσιγάρο θα μπορούσε κανείς να το τοποθετήσει σαν μια ενδιάμεση διαδικασία διακοπής του τσιγάρου. Όχι να το μονιμοποιήσει, αλλά να το χρησιμοποιήσει για δύο- τρεις μήνες και μετά να διακόψει το κάπνισμα».
Οι φαρμακοποιοί από την πλευρά τους επισημαίνουν ότι στα καταστήματά τους τίθεται προς πώληση το ηλεκτρονικό τσιγάρο, χωρίς νικοτίνη και πως ο ΕΟΦ δεν έχει τη δυνατότητα να ελέγξει τη διακίνηση οποιουδήποτε «e-cigarette», δίχως πιστοποίηση.
Τα τελευταία εικοσιτετράωρα ξεκίνησε από το πουθενά και απρόκλητα μία προς το παρόν «χαμηλών τόνων» καμπάνια κατά του ηλεκτρονικού τσιγάρου. Με αφορμή την ετήσια συνέντευξη Τύπου της Επιτροπής για τον Έλεγχο του Καπνίσματος (του συμβατικού), ο Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας Αντώνης Δημόπουλος και ο γνωστός πνευμονολόγος, κ. Παναγιώτης Μπεχράκης, εξαπέλυσαν μύδρους κατά του ηλεκτρονικού τσιγάρου. Αμέσως άρχισαν να κυκλοφορούν πληροφορίες περί απαγόρευσής του, περί επισήμων αποφάσεων των φορέων Υγείας κλπ.. Ταυτόχρονα συγκεκριμένοι τηλεοπτικοί και ραδιοφωνικοί σταθμοί άρχισαν να «ανακατεύουν την τράπουλα» προφανώς στοχεύοντας στην οικειοποίηση μεριδίων της αγοράς. Είτε εκείνης της πώλησης των διαφόρων εκδοχών ηλεκτρονικών τσιγάρων είτε εκείνης της διαφήμισής του.
Κατ’ αρχήν ας επισημανθούν ορισμένες πληροφορίες που στοιχειοθετούν και το καμβά της υπόθεσης.
Α) Πουθενά στον κόσμο δεν έχει απαγορευθεί η χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου.
Β) Σοβαροί οργανισμοί όπως ο αμερικανικός «FDA» που αποτελεί διεθνώς τον φόβο και τον τρόμο για προϊόντα που έχουν σχέση με την υγεία, το τρόφιμο και το φάρμακο, έχει εκδώσει απόφαση με την οποία ΣΥΝΙΣΤΑ την αποφυγή χρήσης αυτού του προϊόντος και πάντα όσον αφορά την εκδοχή καπνίσματος με ποσότητα νικοτίνης και όχι όταν πρόκειται για εκδοχές όπου γίνεται χρήση άλλων αρωματικών ουσιών.
Γ) Η ανεξάρτητη υγειονομική επιτροπή της Νέας Ζηλανδίας Health New Zealand Ltd. Study υπό τον Dr. Murray Laugesen κατέληξε στο συμπέρασμα πώς η ποσότητα νικοτίνης που ανιχνεύτηκε στο ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν είναι περισσότερη από εκείνη που χρησιμοποιείται στα αυτοκόλλητα νικοτίνης τα οποία δίδονται με ιατρική συνταγή σε άτομα που επιθυμούν να κόψουν το κάπνισμα.
Επιπροσθέτως, ειδικός πνευμονολόγος του Πανεπιστημίου του Νόττινχαμ της Μεγάλης Βρετανίας, σχολιάζοντας την έρευνα του Iνστιτούτου της Νέας Ζηλανδίας δήλωσε: «Αν η ποσότητα νικοτίνης που ανιχνεύεται είναι ίδια με τα μέσα που χρησιμοποιούνται ιατρικώς για την διακοπή του συμβατικού καπνίσματος τότε δεν βρίσκω τον λόγο ανησυχίας, ούτε ότι υφίσταται πρόβλημα».
Άλλες έρευνες
Έρευνα του Boston University School of Public Health η οποία διεξήχθη το 2010 καταλήγει στο συμπέρασμα πως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι ασφαλέστερα των συμβατικών. «Χρειάζεται η διεξαγωγή περεταίρω έρευνας σχετικά με τις ποσότητες χημικών ουσιών που εμπεριέχονται στις αμπούλες των ηλεκτρονικών τσιγάρων ‘ώστε να διαπιστωθεί αν είναι επιβλαβείς, ωστόσο τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι κατά πολύ ασφαλέστερα από τα κοινά και διαθέτουν βαθμό τοξικότητας της νικοτίνης που περιέχουν, ανάλογη με εκείνη των παρασκευασμάτων που χρησιμοποιούνται με ιατρική συνταγή (τσίχλες και αυτοκόλλητα) σε άτομα που θέλουν να διακόψουν το συμβατικό κάπνισμα».
Χαμηλότατα επίπεδα καρκινογόνων ουσιών
Στην ίδια έρευνα σημειώνεται πώς το επίπεδο καρκινογόνων ουσιών που εντοπίστηκαν σε ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι 1000 (χίλιες) φορές κατώτερα εκείνων που ανιχνεύονται στα κανονικά τσιγάρα. Κατά τους ερευνητές του Boston University School of Public Health, οι πρώτες μελέτες καταδεικνύουν πώς το ηλεκτρονικό τσιγάρο μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να διακόψουν το συμβατικό κάπνισμα προσομοιάζοντας την πρακτική του καπνίσματος ως να ήταν κανονικός καπνός.
Δ) Επειδή στην Ελλάδα τα πάντα γίνονται γνωστά, επισημαίνονται τα κάτωθι.
1) Γνωστός γιατρός ο οποίος πρωταγωνιστεί στην καμπάνια κατά του καπνίσματος φέρεται να σχετίζεται επαγγελματικά με δίκτυο «αποτοξίνωσης καπνιστών» το οποίο λειτουργεί με πληθώρα εξειδικευμένων ιδιωτικών ιατρείων τα οποία φυσικά διαθέτουν στους καπνιστές τα ειδικά φαρμακευτικά προϊόντα που χρησιμοποιούνται κατά την περίοδο της διακοπής (τσίχλες, αυτοκόλλητα κλπ.).
2) Η αιφνιδιαστική καμπάνια κατά της χρήσης ηλεκτρονικού τσιγάρου συνέπεσε ως δια μαγείας με την δημοσιοποίηση της πληροφορίας περί δραματικής αυξήσεως της τιμής σε προϊόντα καπνού. Είναι ηλίου φαεινότερο πώς η «σύμπτωση» αυτή εξηγείται και μάλιστα με όρους πολιτικής οικονομίας. Η κατανάλωση ηλεκτρονικού τσιγάρου θα είναι σαφώς φθηνότερη (ήδη είναι) από την χρήση συμβατικών σιγαρέτων. Η απώλεια εσόδων για τις καπνοβιομηχανίες θα είναι οδυνηρά αισθητή. Όμως και το ίδιο το κράτος θα πληγεί ως προς τα έσοδα μια που ο φόρος καπνού αποτελεί και το μεγαλύτερο ποσοστό της τιμής ενός πακέτου τσιγάρων (το ίδιο ισχύει δυστυχώς και για την βενζίνη).
Τα «νέα της Ψωροκώσταινας»
Πολύς θόρυβος με στόχο τον αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης έγινε τις τελευταίες ημέρες, σχετικά με κάποια επερχόμενη απαγόρευση του ηλεκτρονικού τσιγάρου.
Στη συζήτηση ενεπλάκη και ο Ελληνικός Οργανισμός Φαρμάκου, ο οποίος σύμφωνα δηλώσεις των υπευθύνων του Οργανισμού δεν έχει ακόμη καταλήξει σε οριστικό συμπέρασμα.
Αντιθέτως, ο ΕΟΦ θα ασχοληθεί με το θέμα από Δευτέρα όπως δήλωσαν στη zougla.gr στελέχη του. Άλλωστε, όπως επισημαίνουν πηγές του υπουργείου Υγείας και άμεσοι συνεργάτες του Υπουργού Ανδρέα Λοβέρδου, ο ΕΟΦ δε συμμετείχε καν στην καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου της επιτροπής για την απαγόρευση του καπνίσματος στην οποία μίλησαν ο Α. Δημόπουλος, Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας και Π. Μπεχράκης, πνευμονολόγος και πρόεδρος της Επιτροπής για τον έλεγχο του καπνίσματος.
Άλλωστε ανώτερα στελέχη του υπουργείου Υγείας πιστεύουν πως τελικά είναι αδύνατον να απαγορευτεί η πώληση του ηλεκτρονικού τσιγάρου, ιδιαίτερα η εκδοχή χωρίς νικοτίνη, παρά τις περί του αντιθέτου τοποθετήσεις. Επισημαίνεται πως διεθνώς δεν υφίσταται γενικευμένη και κάθετη απαγόρευση του ηλεκτρονικού τσιγάρου ούτε καν στην Αμερική. Μόλις τώρα η Πολιτεία της Νέας Υόρκης αρχίζει να συζητά το ζήτημα σε επίπεδο γενικών επιτροπών δημόσιας υγείας.
Σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφου, ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Υγείας, Αντώνης Δημόπουλος, ανέφερε ότι ο ΕΟΦ θα απαγορεύσει τόσο την πώληση όσο και τη χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου, και ιδιαιτέρως εκείνων που περιέχουν σταγόνες νικοτίνης. Μία απόφαση που δεν επιβεβαίωσε ο ΕΟΦ ο οποίος έχει και τον τελικό λόγο σε μία τέτοια υπόθεση. Στην κοινή συνέντευξη Τύπου για την καταπολέμηση του καπνίσματος, ο πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής, Π. Μπεχράκης, ανέφερε αορίστως ότι η απαγόρευση αποφασίστηκε λόγω της έλλειψης επιστημονικών στοιχείων για τις μακροχρόνιες επιπτώσεις.
Τις τελευταίες μάλιστα ημέρες συζητείται εσφαλμένως ότι το υπουργείο Υγείας προχωρεί στην απαγόρευση της χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου και σε κλειστούς δημόσιους χώρους, καθώς κάτι τέτοιο δεν ισχύει.
Οι επιστημονικές αντιφάσεις
Ο κ. Π. Μπεχράκης της Επιτροπής ελέγχου του καπνίσματος παραδέχεται ότι δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία ώστε να ενοχοποιηθεί το ηλεκτρονικό τσιγάρο. Είπε όμως ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο φαίνεται να είναι βλαβερό αλλά σε σαφώς λιγότερο βαθμό από τα κανονικά τσιγάρα. Σύμφωνα με τον κ. Μπεχράκη, μελέτη που έχει γίνει δεκτή για δημοσίευση σε επιστημονικό περιοδικό δείχνει ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο επηρεάζει τις «αντιστάσεις του αναπνευστικού συστήματος και τα στοιχεία φλεγμονής που ανιχνεύονται στην εκπνοή». Ωστόσο, ο καθηγητής αναγνωρίζει ότι «το ηλεκτρονικό τσιγάρο θα μπορούσε κανείς να το τοποθετήσει σαν μια ενδιάμεση διαδικασία διακοπής του τσιγάρου. Όχι να το μονιμοποιήσει, αλλά να το χρησιμοποιήσει για δύο- τρεις μήνες και μετά να διακόψει το κάπνισμα».
Οι φαρμακοποιοί από την πλευρά τους επισημαίνουν ότι στα καταστήματά τους τίθεται προς πώληση το ηλεκτρονικό τσιγάρο, χωρίς νικοτίνη και πως ο ΕΟΦ δεν έχει τη δυνατότητα να ελέγξει τη διακίνηση οποιουδήποτε «e-cigarette», δίχως πιστοποίηση.