Σίγουρα
όμως η ιστορία μπορεί να αποτελέσει διδαχή για όλους και σε ειδικά
αυτούς που θέλουν να καταγραφεί η ζωή τους και οι αποφάσεις τους, από
τον ιστορικό του μέλλοντος.
Μια
ανασκόπηση στα γεγονότα από τους πολιτικούς του σήμερα, μπορεί να τους
οδηγήσεις σε πιο συνετές αποφάσεις και σίγουρα σε αποφυγή λαθών του
παρελθόντος.
Αν
οι πολιτικοί επιθυμούν να αγνοούν την ιστορία τουλάχιστον ο γερμανικός
λαός οφείλει να την γνωρίζει και να δει μέσα από τις δοκιμασίες του
παρελθόντος , με αίσθημα αλληλεγγύης τον ελληνικό λαό, εξαναγκάζοντας
και την εκτελεστική εξουσία να πράξει το ίδιο.
Ας
δούμε λοιπόν τι έγινε όταν οι Γερμανοί μετά το αμερικανικό κραχ της
''Μαύρης Τρίτης στις 29 Οκτωβρίου του 1929'', δοκιμάστηκαν όπως σήμερα
οι Έλληνες, με την έκρηξη της ανεργία στο 20%, την εξάπλωση της
φτώχειας, την δημιουργία στρατιάς αστέγων και τελικά την επικράτηση των
ναζιστών στην πολιτική που οδήγησε στο Β΄παγκόσμιο πόλεμο.
Στο αμερικανικό κραχ της 29η Οκτωβρίου , ο δείκτης Dow Jones
έπεσε αίφνης σε ποσοστό 12% και χάθηκαν 14 δισ. δολ. Οι απώλειες
συνεχίστηκαν μέσα στην εβδομάδα , σε ποσά που ξεπέρασαν τα 30 δισ. δολ.
'Ενα πόσο που στην εποχή ήταν πολλαπλάσιο από τον ετήσιο προϋπολογισμό
της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ , καθώς και από αυτό που είχε
ξοδέψει η Αμερική, στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η
ύφεση από την Αμερική, μεταδόθηκε γρήγορα στις ευρωπαϊκές οικονομίες
και ειδικά της Γερμανίας, που στηρίχθηκε στην ανοικοδόμηση της μετά το Α
Παγκόσμιο πόλεμο, κυρίως σε αμερικανικά κεφάλια που αποσύρθηκαν.
Η
τραπεζική κρίση στη Γερμανία ξεσπάει το καλοκαίρι του 1931 με
δραματικές επιπτώσεις στη βιομηχανική παραγωγή . Ο αριθμός των ανέργων
έφτασε το καλοκαίρι του 1930 τα 3 εκατομμύρια και το χειμώνα του 1932
έφτασαν τα 6 εκατ, με 8 εκατ. εποχιακούς άνεργους σε σύνολο 18
εκατομμυρίων μισθωτών.
Οι
προσπάθειες της γερμανικής κυβέρνησης για δανεισμό τριπλασίασαν το
εξωτερικό χρέος ανάμεσα στο 1930 και το 1931 και οδηγεί σε δραματικές
περικοπές στις δαπάνες του προϋπολογισμού. Ο αποπληθωρισμός θίγει κυρίως
τους μισθωτούς με αύξηση των έμμεσων φόρων, περικοπές των κοινωνικών
δαπανών, διατάγματα μείωσης των ονομαστικών μισθών ξεκινώντας από τους
δημόσιους υπαλλήλους (σε ένα χρόνο μειώθηκαν κατά 23%) και καταλήγοντας
στους εργάτες.
Επιβάλλονται με προεδρικά διατάγματα , περιορισμός στις εισαγωγές , οι οποίες ταξινομούνται σε τρεις κατηγορίες:
Τις
''βασικές'' χωρίς περιορισμό στις συναλλαγές συναλλάγματος, στις
''αναγκαίες'' με όριο τα 10.000 μάρκα και τις ''μη αναγκαίες'', που
διακόπτονται.
Κάτω
απ’ αυτές τις συνθήκες στις 20 Ιουνίου 1931, ο Πρόεδρος των Ηνωμένων
Πολιτειών Αμερικής, Χούβερ, πρότεινε την ετήσια αναστολή των πληρωμών
των επανορθώσεων από τη Γερμανία προς τους Συμμάχους σε συνδυασμό με την
ετήσια αναστολή της πληρωμής των πολεμικών χρεών των Συμμάχων προς την
Αμερική. Τελικά, οι σύμμαχοι συμφώνησαν στο “χρεοστάσιο Χούβερ”. Η
σημαντικότερη επίπτωση για την Ελλάδα ήταν ότι έχανε -οριστικά όπως
αποδείχτηκε αργότερα- αρκετά ποσά που της είχαν επιδικαστεί τα
προηγούμενα χρόνια από τις γερμανικές επανορθώσεις
Η επικράτηση του Ναζισμού
Στη
Γερμανία της οικονομικής κρίσης, επικρατεί κοινωνική αναταραχή καθώς το
έγκλημα και οι αυτοκτονίες αυξάνονται. Ο απελπισμένος μεσοαστός άρχισε
να εγκαταλείπει τα δημοκρατικά κόμματα και στράφηκε στα κομμουνιστικά
και στο ναζισμό. Η ανεργία έχει ξεπεράσει το 20%.
Το
Γερμανικό Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα ( NSDAP) με αρχηγό τον Αδόλφο
Χίτλερ. καταλαμβάνει την 2η θέση στις εκλογές του 1930. Οι Ναζί κέρδισαν
107 αντιπροσώπους. Οι ναζιστές χρησιμοποιούσαν βία ενάντια στους
πολιτικούς αντιπάλους. Οι ομάδες του Χίτλερ συγκρούονταν συχνά με τους
κομμουνιστές.
Το
1931 και το 1932 η πολιτική κρίση βαθαίνει στην χώρα, καθώς η
οικονομική κρίση είναι στο απόγειό της. Το 1932 ο Χίτλερ βάζει
υποψηφιότητα για Πρόεδρος της Δημοκρατίας με αντίπαλο τον Πάουλ φον
Χίντενμπουργκ. Στον πρώτο γύρο καταφέρνει να συγκεντρώσει το 30% έναντι
49% του Χίντενμπουργκ και στον δεύτερο συγκεντρώνει περίπου 37%,
χάνοντας την εκλογή από τον Χίντενμπουργκ, που συγκεντρώνει το 53%.
Νέες
εκλογές διεξάγονται τον Ιούλιο του 1932. Ο επικεφαλής της Προπαγάνδας
του Κόμματος δρ. Γκέμπελς και η ρητορική δεινότητα του Χίτλερ
καταφέρνουν να εκτοξεύσουν το ποσοστό του NSDAP στο 37,4% και 230 έδρες
στο Ράιχσταγκ, φέρνοντάς το στην πρώτη θέση στην Γερμανία. Το
Κομμουνιστικό Κόμμα παίρνει 14,6% αλλά, όπως είναι φυσικό, ο σχηματισμός
Κυβέρνησης συνασπισμού είναι αδύνατος, καθώς οι ιδεολογικές διαφορές
των δύο Κομμάτων είναι αγεφύρωτες. Σχηματίζονται, έτσι, Κυβερνήσεις
μειοψηφίας, που αδυνατούν να επιλύσουν τα οξύτατα προβλήματα της
Οικονομίας.
Ο
Καγκελάριος Φραντς φον Πάπεν προκηρύσσει νέες εκλογές για τον Νοέμβριο
του ίδιου έτους, ελπίζοντας να επιτύχει συσχετισμούς που να επιτρέπουν
σχηματισμό ισχυρής Κυβέρνησης. Το αποτέλεσμα για το NSDAP προκαλεί
έκπληξη: Το ποσοστό του πέφτει στο 33% και 196 έδρες. . Απαιτούν από τον
Πρόεδρο να ονομάσει τον Χίτλερ Καγκελάριο, αφού είναι ο ηγέτης του
πρώτου Κόμματος στις εκλογές. Ο φον Πάπεν, ο διάδοχός του Κουρτ φον
Σλάιχερ και πολλοί μεγαλοεπιχειρηματίες, όπως οι Κρουπ, πιέζουν τον -
σφοδρά αντιτιθέμενο - Χίντενμπουργκ προς αυτή την κατεύθυνση. Τελικά ο
Πρόεδρος ενδίδει και ονομάζει τον Χίτλερ Καγκελάριο στις 30 Ιανουαρίου
1933.
Η
Κυβέρνηση που συγκροτείται περιλαμβάνει πολύ λίγους Ναζιστές, αλλά το
Κόμμα ξέρει πολύ καλά τη δουλειά του: Στις 27 Φεβρουαρίου ξεσπά η
πυρκαϊά στο Ράιχσταγκ, αλλά το Κόμμα κατηγορεί τους Κομμουνιστές, καθώς
συλλαμβάνεται στον τόπο της πυρκαϊάς ως υπεύθυνος ο νεαρός Ολλανδός
κομμουνιστής Μαρίνους φαν ντερ Λούμπε .
Ο
Χίτλερ εκμεταλλεύεται στο έπακρο τη θέση του και πείθει τον πρόεδρο φον
Χίντενμπουργκ να εκδώσει το "Διάταγμα της Εξουσιοδοτήσεως" , με το
οποίο αναστέλλονται οι δημοκρατικές ελευθερίες που είχε επιφέρει η
Δημοκρατία της Βαϊμάρης. Το πλήρες και ορθό όνομα του νόμου είναι «Νόμος
για την σωτηρία του λαού και του Ράϊχ, 24.03.1933». Το Κομμουνιστικό
Κόμμα κηρύσσεται εκτός Νόμου, οι ηγέτες του συλλαμβάνονται, τα μέλη του
διώκονται.
Έχοντας
απαλλαγεί από ένα βασικό ιδεολογικό αντίπαλο, ο Χίτλερ προκαλεί νέες
εκλογές το Μάρτιο του 1933, με σκοπό να αποκτήσει την πλειοψηφία στο
Κοινοβούλιο. Οι εκλογές διεξάγονται με τον Χίτλερ Καγκελάριο και το
αποτέλεσμα δίνει το 44% των ψήφων και 288 έδρες στο NSDAP. Έχοντας
υποστηρικτή το μικρό Γερμανικό Εθνικό Λαϊκό Κόμμα (DNVP), οι
Εθνικοσοσιαλιστές επιτυγχάνουν την απόλυτη πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο
(52%). Η κυριαρχία του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος αρχίζει. Θα λήξει
μόνον με τον τερματισμό του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη, το Μάιο
του 1945.
*Ο
Φώτης Νάκος είναι αρχισυντάκτης του NEWS247. Έχει εργαστεί στον
"Ταχυδρόμο" και στις εφημερίδες "Ελεύθερος" και "Αδέσμευτος Τύπος", την
τηλεόραση της ΕΡΤ και του ΣΚΑΪ και στο ρ/σ City και έχει σπουδάσει
"Ελληνικό πολιτισμό" στο ανοικτό πανεπιστήμιο.