Τετάρτη 11 Ιανουαρίου 2012

Οι μέλισσες... Τζεντάι

Ορισμένα μέλη του είδους Jatai γεννιούνται για να προστατεύουν το μελίσσι

Ένα 24ωρο μετά την ανακοίνωση ότι επιστήμονες δημιούργησαν στο εργαστήριο ένα νέο είδος μυρμηγκιών-στρατιωτών ερευνητές εντόπισαν την ύπαρξη μελισσών που γεννιούνται για ζήσουν ως φύλακες και στρατιώτες. Είναι η πρώτη φορά που εντοπίζονται μέλισσες με τέτοιες ικανότητες και συμπεριφορά.:



Η μέλισσα-φύλακας
Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Σάσεξ μελέτησαν τις μέλισσες του είδους Tetragonisca angustula που είναι ευρύτερα γνωστές ως μέλισσες Jatai. «Οι εργάτριες από την στιγμή που γεννιούνται και όσο μεγαλώνουν εκτελούν διάφορες εργασίες. Αρχικά καθαρίζουν το μελίσσι, αργότερα ταΐζουν τις προνύμφες, μετά συλλέγουν τροφή αλλά και επιτηρούν το μελίσσι λειτουργώντας ως φρουροί. Τα καθήκοντα της φύλαξης του μελισσιού κάθε εργάτρια τα ασκεί για διάστημα μιας μέρας. Όμως παρατηρήθηκε ότι οι εργάτριες Jatai φρουρούν το μελίσσι για μια εβδομάδα που για τους χρόνους των μελισσών είναι πολύ μεγάλο διάστημα» αναφέρει ο καθηγητής Φράνσις Ράτνιεκς, επικεφαλής της έρευνας.

Εξελικτικό «προϊόν»

Μελετώντας τις μέλισσες - φύλακες οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι φέρουν και ιδιαίτερα μορφολογικά χαρακτηριστικά. Είναι μεγαλύτερες σε μέγεθος από τις άλλες μέλισσες του ίδιου είδους και φέρουν μακρύτερα πόδια. Συνεπώς, οι ερευνητές εκτιμούν ότι οι στρατιώτες Jatai είναι προϊόν του ανταγωνισμού του είδους Tetragonisca angustula με τις μέλισσες Lestrimelllita limao που είναι γνωστές ως μέλισσες-ληστές. Οι μέλισσες αυτές, αντί να αναζητούν στη φύση την τροφή τους, εισβάλλουν σε μελίσσια άλλων ειδών και αποσπούν τις προμήθειες που υπάρχουν εκεί.


Πώς δρουν οι μέλισσες - ληστές

«Οι Lestrimelllita είναι μεγαλύτερες σε μέγεθος από τις Jatai και μια επίθεση τους μπορεί να καταστρέψει μια ολόκληρη αποικία άλλων μελισσών» εξηγεί ο Ράτνιεκς. Έτσι οι ερευνητές θεωρούν ότι οι Jatai πιέστηκαν εξελικτικά για να «δημιουργήσουν» μια ομάδα προστασίας τους. Η στρατηγική των Lestrimelllita είναι να στέλνουν ανιχνευτές οι οποίοι εντοπίζουν άλλα μελίσσια και διαπιστώνουν ποια από αυτά είναι πιο ευάλωτα και άρα καλύτεροι στόχοι για να γίνει η επίθεση. Οι στρατιώτες Jatai όπως φαίνεται καταφέρνουν να εξουδετερώνουν τους ανιχνευτές εμποδίζοντας έτσι τις επιθέσεις στο μελίσσι τους. Σύμφωνα με τους ερευνητές οι Jatai επιτίθενται στους ανιχνευτές δαγκώνοντας τα φτερά τους. Η έρευνα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση PNAS.

Θοδωρής Λαΐνας



Δημιούργησαν μυρμήγκια υπερστρατιώτες


Με χορήγηση μιας και μόνο ορμόνης κατά το στάδιο ανάπτυξης των προνυμφών


Τα μυρμήγκια μπορούν να «προγραμματιστούν» ώστε να γίνουν… υπερστρατιώτες, σύμφωνα με νέα μελέτη διεθνούς ερευνητικής ομάδας.



Η υπερ-κάστα

Ολες οι αποικίες μυρμηγκιών αποτελούνται από έντομα που ανήκουν σε διαφορετικές «κάστες», συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτών και των εργατών. Οι ερευνητές επέτυχαν τώρα, όπως αναφέρουν με δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «Science», να παρέμβουν σε αναπτυσσόμενες προνύμφες μυρμηγκιών και να τις μετατρέψουν στο σύνολό τους σε μια σπάνια «κάστα» υπερστρατιωτών.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το νέο επίτευγμα μαρτυρεί ότι με τους κατάλληλους χειρισμούς μπορούν να «ξεκλειδωθούν» πολλά κρυμμένα χαρακτηριστικά και άλλων ειδών.

Όπως ανέφερε ο επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας δρ Εχάμπ Αμπουχίφ από το Πανεπιστήμιο ΜακΓκιλ στο Μόντρεαλ του Καναδά η «γέννηση» των γιγάντιων σούπερ-στρατιωτών μυρμηγκιών επετεύχθη μετά από χορήγηση μιας συγκεκριμένης ορμόνης στις προνύμφες και σε πολύ συγκεκριμένη χρονική στιγμή κατά την ανάπτυξή τους.


Με «όπλο» το τεράστιο κεφάλι

Συγκεκριμένα οι ειδικοί μελέτησαν μυρμήγκια Pheidole – πρόκειται για μια μεγάλη οικογένεια η οποία αποτελείται από περισσότερα από 1.000 είδη. Από το σύνολο αυτών των ειδών μόλις οκτώ διαθέτουν «κάστα» υπερστρατιωτών, το καθήκον των οποίων είναι να προστατεύουν την αποικία μπλοκάροντας την είσοδο στους πιθανούς εισβολείς με «όπλο» το… τεράστιο κεφάλι τους.

Η ιδέα σχετικά με τον «προγραμματισμό» των αναπτυσσόμενων μυρμηγκιών ώστε να γίνουν γιγάντιοι στρατιώτες προέκυψε όταν ο δρ Αμπουχίφ παρατήρησε ότι ένα κοινό είδος μυρμηγκιού Pheidole, το οποίο υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν έχει υπερστρατιώτες στην αποικία του, διέθετε κατά περίεργο τρόπο ορισμένα μέλη με ασυνήθιστα μεγάλο κεφάλι. «Συλλέγαμε μυρμήγκια στο Λογκ Άιλαντ της Νέας Υόρκης και παρατηρήσαμε ορισμένους στρατιώτες που ήταν… τερατώδεις» εξήγησε ο ερευνητής και προσέθεσε ότι αυτά τα «μεταλλαγμένα» μυρμήγκια έμοιαζαν καταπληκτικά με τους σπάνιους υπερστρατιώτες άλλων ειδών της ίδιας οικογενείας. Ετσι οι επιστήμονες βάλθηκαν να ανακαλύψουν τι οδήγησε ένα είδος που δεν διέθετε υπερστρατιώτες να αποκτήσει μια «κάστα» που έμοιαζε πολύ με αυτούς.


«Κλειδί» το στάδιο της ανάπτυξης

«Κατανοούμε πολλά σχετικά με το πώς οι διαφορετικές αυτές κάστες παράγονται κατά την ανάπτυξη των προνυμφών» είπε ο δρ Αμπουχίφ και εξήγησε ότι όταν μια βασίλισσα γεννά αβγά, το κάθε αβγό μπορεί να αναπτυχθεί σε μέλος μιας διαφορετικής κάστας αναλόγως του περιβάλλοντος στο οποίο βρίσκεται – το περιβάλλον αυτό προσδιορίζεται από τη θερμοκρασία και τη διατροφή που λαμβάνει η προνύμφη. Ωστόσο το «κλειδί» για να αποτελέσει η προνύμφη μέλος μιας συγκεκριμένης κάστας ελέγχεται σε μεγάλο βαθμό από ένα χημικό που υπάρχει εντός της και ονομάζεται νεανική ορμόνη (juvenile hormone). «Ετσι, εάν χορηγηθεί σε οποιοδήποτε είδος αυτή η μια και μοναδική ορμόνη στο κατάλληλο αναπτυξιακό στάδιο, είναι δυνατόν να παραχθούν υπερστρατιώτες» σημείωσε ο επικεφαλής της μελέτης και συμπλήρωσε: «Το γεγονός ότι μπορούμε να παραγάγουμε υπερστρατιώτες σε διαφορετικά είδη τα οποία δεν διαθέτουν φυσιολογικά τη συγκεκριμένη κάστα, σημαίνει ότι ένας κοινός πρόγονος όλων αυτών των ειδών διέθετε τους γιγάντιους στρατιώτες».

Σύμφωνα με τον επιστήμονα η νέα ανακάλυψη αναμένεται να έχει σημαντική επίδραση στον τρόπο με τον οποίον οι ειδικοί αντιμετωπίζουν και μελετούν την εξέλιξη των ειδών. Όπως είπε μάλιστα ο δρ Αμπουχίφ στο BBC Nature φαίνεται ότι υπάρχει μια «αγαστή συνεργασία», μια αλληλεπίδραση μεταξύ των αναπτυσσόμενων οργανισμών και του περιβάλλοντός τους. «Αυτή η δυναμική μένει ‘κλειδωμένη’ επί 35 εκατομμύρια έτη και αν καταφέρουμε να τη βρούμε μπορούμε να την ‘ξεκλειδώσουμε’».

Θεοδώρα Τσώλη


Ενα τεράστιο μυρμήγκι υπερστρατιώτης οδηγεί τον δρόμο και ένας μικρός εργάτης ακολουθεί...


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου