Ο χάρτης του Piri Reis

Το 1929 μια ομάδα ιστορικών ανακάλυψε ένα εκπληκτικό χάρτη αποτυπωμένο σε δέρμα γαζέλας. Η έρευνα έδειξε ότι ο χάρτης είχε σχεδιαστεί το 1513 από τον Piri Reis, γνωστό ναύαρχο του Οθωμανικού στόλου του 16ου αιώνα.

Το πάθος του ήταν η χαρτογραφία και ο βαθμός του επέτρεπε την πρόσβαση στα αρχεία της Αυτοκρατορικής βιβλιοθήκης της Κωνσταντινούπολης. Σε μια σειρά σημειώσεων πάνω στο χάρτη ο Reis παραδέχεται ότι τον σχεδίασε χρησιμοποιώντας στοιχεία από παλαιότερους χάρτες, μερικοί εκ των οποίων ήταν του 4ου αιώνα πΧ και παλαιότεροι.

Τα ερωτηματικά

Ο χάρτης του Piri Reis δείχνει τη δυτική ακτή της Αφρικής, την Ανατολική ακτή της Νοτίου Αμερικής και τη βόρεια ακτή της Ανταρκτικής, η οποία είναι αποτυπωμένη με εξαιρετική ακρίβεια. Το πιο περίεργο δεν είναι το πώς ο Piri Reis κατόρθωσε να απεικονίσει την περιοχή της Ανταρκτικής 300 χρόνια πριν την ανακάλυψή της, αλλά το ότι ο χάρτης παρουσιάζει την ακτογραμμή κάτω από τους πάγους. Τα υπάρχοντα γεωλογικά δεδομένα δείχνουν ότι η πιο πρόσφατη χρονολογία που η Γη της Βασίλισσας Maud ήταν ελεύθερη από πάγους, είναι το 4.000 πΧ.                                                 

Η επίσημη επιστήμη ισχυριζόταν πώς το στρώμα πάγου που καλύπτει την Ανταρκτική έχει ηλικία εκατομμυρίων ετών. Ο χάρτης του Piri Reis αποτελεί απόδειξη πώς το βόρειο τμήμα της ηπείρου είχε χαρτογραφηθεί πριν καλυφθεί με πάγο. Αυτό θα σήμαινε πώς η χαρτογράφηση αυτή θα πρέπει να είχε γίνει εκατομμύρια χρόνια πριν, προτού ακόμα εμφανισθεί ο άνθρωπος στη γη.

Νεώτερες και πιο ακριβείς έρευνες και μελέτες έδειξαν πώς η τελευταία περίοδος κατά την οποία δεν υπήρχε στρώμα πάγου στην Ανταρκτική έληξε περίπου 6.000 πριν. Υπάρχουν ακόμα αμφιβολίες για το πότε ξεκίνησε αυτή η περίοδος καθώς διάφοροι ερευνητές τοποθετούν την αρχή της ανάμεσα στο 13.000 και 9.000 πΧ.

Η εύλογη ερώτηση είναι: Ποιος χαρτογράφησε τη Γη της Βασίλισσας Maud της Ανταρκτικής, 6.000 χρόνια πρίν; Ποιος άγνωστος πολιτισμός είχε την τεχνολογία ή την ανάγκη να το κάνει;

Σύμφωνα με την παραδοσιακή ιστορία ο πρώτος πολιτισμός αναπτύχθηκε στη Μέση Ανατολή, περίπου το 3.000 πΧ. ενώ στη συνέχεια ακολούθησαν οι πολιτισμοί στην κοιλάδα του Ινδού και στην Κίνα. ’ρα κανένας από αυτούς τους πολιτισμούς δε θα μπορούσε να έχει καταγράψει τα συγκεκριμένα στοιχεία. Ποιος όμως ήταν σε θέση, 4.000πΧ, να κάνει κάτι που είναι δυνατό μόνο σήμερα, με τις τεχνολογίες του 20ου αιώνα;

Κατά το Μεσαίωνα οι ναυτικοί χρησιμοποιούσαν χάρτες ναυσιπλοΐας, τους ονομαζόμενους «πορτολάνους», οι οποίοι ήταν αρκετά ακριβείς χάρτες των πιο γνωστών θαλασσίων οδών, των λιμανιών, ακτών, στενών, κόλπων κλπ. Οι περισσότεροι από τους πορτολάνους είχαν ως αντικείμενό τους τη Μεσόγειο και άλλες γνωστές θάλασσες της εποχής, όπως και το βιβλίο ναυσιπλοΐας που είχε γράψει ο ίδιος ο Piri Reis. Υπήρχαν όμως και μερικοί που παρουσίαζαν άγνωστες περιοχές και κυκλοφορούσαν μόνο μεταξύ λίγων ναυτικών οι οποίοι φρόντιζαν να κρατούν επιμελώς κρυφές τις γνώσεις τους για αυτούς τους χάρτες και τις περιοχές που απεικόνιζαν. Λέγεται πώς ο Κολόμβος ήταν ένας από εκείνους που είχαν γνώση αυτών των πορτολάνων.

Για να σχεδιάσει αυτό το χάρτη ο Piri Reis χρησιμοποίησε πολλές πηγές και πληροφορίες τις οποίες συγκέντρωσε κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του. Στις χειρόγραφες σημειώσεις του στο περιθώριο του χάρτη, δίνει μια εικόνα του τρόπου με τον οποίο δούλεψε για να τον φτιάξει. Αναφέρει πώς δεν είναι υπεύθυνος για την πρωτογενή χαρτογράφηση. Αυτό που έκανε ήταν να συνθέσει τις πληροφορίες από ένα μεγάλο αριθμό άλλων χαρτών. Μερικοί από αυτούς τους χάρτες προέρχονταν από σύγχρονούς του ναυτικούς, ενώ άλλοι ήταν ακόμη και του 4^ου αιώνα πΧ και προγενέστεροι.

Ο Dr. Charles Hapgood, στο βιβλίο του Maps of the Ancient Sea Kings (Turnstone books, London 1979, πρόλογος), αναφέρει:

«… Φαίνεται πώς ακριβείς πληροφορίες είχαν περάσει από λαό σε λαό. Η αρχική προέλευση των αρχαίων χαρτών που μελέτησε ο Reis είναι άγνωστη. Πιθανότατα, μετά το λαό που τους συνέταξε πέρασαν στους Αρχαίους Κρήτες και του Φοίνικες, οι οποίοι ήταν, για περίπου χίλια χρόνια, οι σπουδαιότεροι ναυτικοί του αρχαίου κόσμου. Υπάρχουν αποδείξεις ότι οι χάρτες είχαν συγκεντρωθεί και αποτελούσαν αντικείμενο μελέτης στη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας και συνδυασμοί και συνθέσεις τους είχαν παραχθεί από χαρτογράφους που εργαζόντουσαν εκεί.

Οι χάρτες αυτοί, από τη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας διαδόθηκαν και σε άλλα κέντρα μελέτης και έρευνας της αρχαιότητας, μεταξύ των οποίων και η Κωνσταντινούπολη, καθώς αναπαρήχθησαν σε αντίτυπα και διαφορετικές εκδόσεις. Όταν το 1204 οι Βενετοί μπήκαν στην Κωνσταντινούπολη κατά την άλωσή της από τους Σταυροφόρους, οι χάρτες άρχισαν να κυκλοφορούν μεταξύ των Ευρωπαίων ναυτικών και κάποια στιγμή, κάποιοι από αυτούς, περιήλθαν στην κατοχή του Piri Reis.

Οι περισσότεροι από αυτούς τους χάρτες, συνεχίζει ο Hapgood, αφορούσαν τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα. Όμως διασώθηκαν και χάρτες άλλων περιοχών, όπως της Αμερικής, του Αρκτικού Ωκεανού και της Ανταρκτικής. Είναι προφανές ότι οι αρχαίοι ταξιδιώτες είχαν διαπλεύσει τη γη από το Βόρειο Πόλο μέχρι την Ανταρκτική. Επίσης, όσο κι αν ακούγεται απίστευτο, εξερεύνησαν τις ακτές της Ανταρκτικής όταν δεν υπήρχε εκεί το παχύ στρώμα πάγου. Χωρίς αμφιβολία είχαν κατάλληλα και επαρκή όργανα ναυσιπλοΐας για τον ακριβή προσδιορισμό γεωγραφικών συντεταγμένων, πολύ ανώτερα όσων είχαν χρησιμοποιήθηκαν μέχρι το 2ο μισό του 18ου αιώνα.

Αυτές οι αποδείξεις ανεπτυγμένης τεχνολογίας στο μακρινό παρελθόν έρχονται να προσδώσουν αξιοπιστία στις διάφορες υποθέσεις για την ύπαρξη ενός προηγμένου, άγνωστου πολιτισμού πριν την καταγεγραμμένη ιστορία. Οι μελετητές έχουν απορρίψει τις περισσότερες από αυτές τις θεωρίες λόγω της έλλειψης αποδείξεων, όμως εδώ υπάρχουν σαφείς ενδείξεις που δε μπορούν να αγνοηθούν. Στο φώς αυτών των δεδομένων ίσως είναι αναγκαία η επανεξέταση και όλων των άλλων ενδείξεων, με ανοικτό μυαλό και χωρίς προκαταλήψεις …»

Το 1953, ένας αξιωματικός του Τουρκικού Ναυτικού, έστειλε το χάρτη του Piri Reis στο Γραφείο Υδρογραφικών Μελετών του Ναυτικού των ΗΠΑ. Ο αρχιμηχανικός του γραφείου M.I. Walters, ζήτησε τη βοήθεια του Arlington H. Mallery, αυθεντία στους αρχαίους χάρτες με τον οποίον το γραφείο είχε συνεργαστεί και στο παρελθόν, για την αξιολόγηση του χάρτη.

Μετά από αρκετή μελέτη ο Mallery προσδιόρισε τη μέθοδο που είχε χρησιμοποιηθεί για την απεικόνιση των δεδομένων. Για να ελέγξει την ακρίβεια του χάρτη μετέφερε τα δεδομένα του, με τη βοήθεια ενός πλέγματος συντεταγμένων, πάνω σε μια υδρόγειο: ο χάρτης ήταν απόλυτα ακριβής. Η άποψή του ήταν πώς ο μόνος τρόπος που θα μπορούσε να γίνει μια τόσο ακριβής χαρτογράφηση είναι μέσω αεροφωτογραφιών, όμως ποιος, 6.000 χρόνια πριν, μπορούσε να χρησιμοποιεί αεροσκάφη ή άλλες μεθόδους αεροφωτογράφησης; (διαγράμματα του χάρτη με προβολή γεωγραφικών συντεταγμένων: διάγραμμα 1, διάγραμμα 2)

Το Υδρογραφικό Γραφείο δε μπορούσε να πιστέψει τα αποτελέσματα και τα συμπεράσματα της μελέτης, κυρίως δε όταν μπόρεσε, με τη βοήθεια του χάρτη, να διορθώσει κάποια λάθη στους σύγχρονους χάρτες.

Επιπλέον, η ακρίβεια στον προσδιορισμό των γεωγραφικών συντεταγμένων δείχνει ότι όποιος σχεδίασε το χάρτη είχε τη γνώση χειρισμού σφαιροειδούς τριγωνομετρίας, μια διαδικασία η οποία ήταν άγνωστη μέχρι τα μέσα του 18ου αιώνα.

Ο Hapgood έστειλε τη συλλογή του με αρχαίους χάρτες, μεταξύ των οποίων και αυτός του Piri Reis στον Richard Strachan του Massachusetts Institute of Technology. Ήθελε να μάθει ποιο ακριβώς ήταν το απαιτούμενο επίπεδο μαθηματικών γνώσεων για το σχεδιασμό των αρχικών χαρτών. Ο Strachan απάντησε το 1965, λέγοντας ότι το επίπεδο θα έπρεπε να είναι πολύ υψηλό και συγκεκριμένα γνώσεις σφαιροειδούς τριγνωνομετρίας, καμπυλότητας της Γης, προβολικές μεθόδους.

Ο τρόπος με τον οποίο ο χάρτης του Piri Reis απεικονίζει τη Γη της Βασίλισσας Maud, την ακτογραμμή της, τα ποτάμια, τα βουνά, τα οροπέδια, τους κόλπους και όλα τα άλλα μορφολογικά χαρακτηριστικά, επιβεβαιώθηκε από μία Σουηδό-Βρετανική αποστολή στην Ανταρκτική, όπως φαίνεται από την απαντητική επιστολή της αεροπορίας των ΗΠΑ σε μια αίτηση του καθηγητή Charles H. Hapgood του Keene College, για μια εκτίμηση του χάρτη του Piri Reis:

6 Ιουλίου 1960

Θέμα: Χάρτης του Ναυάρχου Piri Reis

Προς: Καθ. Charles H. Hapgood
Keene College
Keene, New Hampshire

Αγαπητέ καθ. Hapgood,

Μετά από τη σχετική σας αίτηση για τη μελέτη ορισμένων παράξενων χαρακτηριστικών του χάρτη του Pire Reis του 1513, η υπηρεσία μας προχώρησε στην επισκόπηση των σχετικών στοιχείων.

Ο ισχυρισμός ότι το κάτω μέρος του χάρτη απεικονίζει την Ακτή της Πριγκίπισσας Martha στην περιοχή Γή της Βασίλισσας Maud της Ανταρκτικής, και τη χερσόνησο Palmer, είναι λογικός. Εκτιμούμε ότι πρόκειται για την πιο λογική και πιθανότατα σωστή ερμηνεία του χάρτη.

Οι γεωγραφικές λεπτομέρειες που παρουσιάζονται στο κάτω μέρος του χάρτη συμπίπτουν εντυπωσιακά με τα αποτελέσματα του σεισμικού προφίλ που καταγράφηκε πάνω από το στρώμα πάγου από τη Σουηδό-Βρετανική αποστολή του 1949.

Αυτό αποτελεί ένδειξη του ότι η ακτογραμμή χαρτογραφήθηκε πριν καλυφθεί από το στρώμα πάγου.

Σήμερα το στρώμα αυτό έχει πάχος περίπου 1 μιλίου.

Δε γνωρίζουμε με ποιο τρόπο τα δεδομένα του χάρτη μπορούν να συμβιβαστούν με το υποτιθέμενο επίπεδο γεωγραφικών γνώσεων το 1513.

Harold Z. Ohlmeyer Αντισμήναρχος, USAF

Το 1953 ο Charles Hapggod, έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο «Earth’s shifting crust: a key to some basic problems of earth science», όπου ανέπτυσσε μια θεωρία για να εξηγήσει πώς η Ανταρκτική ήταν ελεύθερη από πάγους μέχρι το 4.000πΧ. Η περίληψη της θεωρίας έχει ως εξής:

Ο λόγος που η Ανταρκτική ήταν ελεύθερη από πάγους και άρα αρκετά πιο θερμή, οφείλεται στο γεγονός ότι κάποτε δε βρισκόταν στο Νότιο Πόλο, αλλά περίπου 2.000 μίλια βορειότερα. Ο Hapgood λέει πώς αυτό θα την τοποθετούσε έξω από τον Ανταρκτικό κύκλο, σε μια περιοχή με ήπιο, προς το ψυχρό, κλίμα.

Η αιτία της μετακίνησης της Ανταρκτικής δεν είναι άλλη από ένα μηχανισμό που αποκαλείται «μετατόπιση του φλοιού της Γης». Αυτός ο μηχανισμός δεν πρέπει να συγχέεται με τις κινήσεις των τεκτονικών πλακών ή τις μετακινήσεις των ηπειρωτικών πλακών. Η λιθόσφαιρα, ο εξωτερικός φλοιός της Γης, μπορεί σε κάποιες περιόδους να εκτελέσει μετατοπίσεις ολισθαίνοντας πάνω στο εσωτερικό μαλακό σώμα, όπως «η φλούδα του πορτοκαλιού θα μπορούσε να γλιστρήσει πάνω στο εσωτερικό του καρπού εάν δεν ήταν προσκολλημένη σε αυτό» (C. Hapgood «Maps of the ancient sea-kings»).

Ο Hapgood έστειλε τη θεωρία αυτή στον Einstein ο οποίος του απάντησε με πραγματικό ενθουσιασμό. Αν και οι γεωλόγοι δεν αποδέχθηκαν τη θεωρία το Hapgood, ο Einstein έγραψε:

«Στην πολική περιοχή υπάρχει μια συνεχής απόθεση πάγου η οποία δεν είναι συμμετρικά κατανεμημένη γύρω από τον πόλο. Η περιστροφή της Γης επενεργώντας πάνω σε αυτή τη συμμετρικά κατανεμημένη μάζα δημιουργεί μια φυγόκεντρο ορμή η οποία μεταδίδεται στο στερεό φλοιό της Γης. Η συνεχώς αυξανόμενη φυγόκεντρος ορμή που παράγεται με αυτό τον τρόπο, όταν φτάσει μία συγκεκριμένη τιμή, παράγει μια κίνηση ολίσθησης του φλοιού πάνω στο κυρίως σώμα της Γης. (Πρόλογος του Einstein στο βιβλίο του Hapgood «Earth’s shifting crust» σελ.1).

Πάντως είτε η θεωρία του Hapgood είναι σωστή είτε όχι, το μυστήριο του χάρτη εξακολουθεί να υφίσταται. Ο χάρτης του Piri Reis είναι κάτι που δε θα έπρεπε να υπάρχει. Δηλαδή, υποτίθεται πώς κανένας, τόσο παλιά, δε θα μπορούσε να έχει τα μέσα και τις δυνατότητες να σχεδιάσει ένα χάρτη τέτοιας λεπτομέρειας, και τέτοιας ακρίβειας στις γεωγραφικές συντεταγμένες. Το πρώτο όργανο που επέτρεπε τον υπολογισμό του γεωγραφικού μήκους με σχετική ακρίβεια, επινοήθηκε το 1761 από τον ’γγλο John Harrison. Παλιότερα δεν υπήρχε τρόπος ακριβούς προσδιορισμού του και τα σφάλματα υπολογισμού μπορεί να έφταναν κάποιες εκατοντάδες χιλιόμετρα.

Ο χάρτης του Piri Reis είναι ένας από τους πολλούς που απεικονίζουν περιοχές άγνωστες την εποχή του σχεδιασμού τους, με εκπληκτική ακρίβεια και λεπτομέρεια. ’λλωστε και ο ίδιος ο Reis παραδέχεται πώς βασίστηκε σε παλαιότερους χάρτες οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν ως πηγές και ως βάση και από άλλους χαρτογράφους.

Ο πορτολάνος του Dulcert, του 1339, παρουσιάζει τα γεωγραφικά πλάτη της Ευρώπης και της Βορείου Αφρικής και τα μήκη της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας με απόκλιση μισής μοίρας.

Ο ακόμα πιο εντυπωσιακός χάρτης του Zeno, του 1380, απεικονίζει μια περιοχή στα βόρεια, μέχρι και τη Γροιλανδία. Η ακρίβειά του είναι εκπληκτική. «Είναι αδύνατο, λέει ο Hapgood, κάποιος το 14ο αιώνα, να υπολογίσει με ακρίβεια το γεωγραφικό πλάτος και μήκος αυτών των περιοχών.

’λλος ένας περίεργος χάρτης είναι αυτός του Τούρκου Hadji Ahmed, του 1559, ο οποίος δείχνει μια λωρίδα γης πλάτους περίπου 1.600 Km, η οποία ενώνει την Αλάσκα με τη Σιβηρία. Αυτή η φυσική γέφυρα καλύφθηκε από τον ωκεανό όταν ανέβηκε η στάθμη των νερών μετά το τέλος της εποχής των παγετώνων.

Ο Oronteus Fineus ήταν ένας ακόμα χαρτογράφος που απεικόνισε, το 1532, την Ανταρκτική χωρίς το στρώμα πάγου.

Υπάρχουν χάρτες που δείχνουν τη Γροιλανδία ως δύο ξεχωριστά νησιά, κάτι που επιβεβαιώθηκε από μια Γαλλική αποστολή η οποία ανακάλυψε ένα στρώμα πάγου αρκετά παχύ, το οποίο ενώνει τα δύο νησιά.

Υπάρχουν λοιπόν πολλοί χάρτες των αρχαίων χρόνων που θα μπορούσε να πεί κανείς ότι καλύπτουν όλη τη γεωγραφία της Γης. Φαίνεται να είναι κομμάτια ενός πολύ παλιού παγκόσμιου χάρτη, σχεδιασμένου από κάποιο άγνωστο λαό ο οποίος είχε στη διάθεσή του τεχνολογία της σύγχρονης εποχής. Όταν οι άνθρωποι υποτίθεται ότι ζούσαν υπό πρωτόγονες συνθήκες, κάποιος αποτύπωσε τη γεωγραφία ολόκληρου του πλανήτη, Αυτή η γνώση, με κάποιο τρόπο, κατακερματίστηκε και τα κομμάτια της κατέληξαν, μέσα από τους αιώνες, σε διάφορους ανθρώπους ως απλές παραστάσεις τις οποίες αντέγραψαν σε βιβλιοθήκες, λιμάνια αγορές και άλλα μέρη μελέτης και συνάθροισης των ταξιδιωτών ναυτικών.

Μια ακόμα αποκάλυψη του Hapgood οδήγησε ακόμα πιο πέρα. Ανακάλυψε ένα χαρτογραφικό κείμενο του 1137, χαραγμένο σε μια στήλη, στην Κίνα, αντιγραφή από μια παλιότερη πηγή. Υποδήλωνε το ίδιο υψηλό επίπεδο τεχνολογίας με τους δυτικούς χάρτες και την ίδια χρήση της σφαιροειδούς τριγωνομετρίας. Έχει τόσα κοινά στοιχεία με τους δυτικούς χάρτες που είναι βέβαιο ότι προέρχεται από την ίδια αρχική πηγή με αυτούς. Θα μπορούσε να είναι ένας χαμένος πολιτισμός, κάπου στην αυγή της ιστορίας, μερικές χιλιάδες πριν;