Μάθετε τα πάντα για τα ω-3 και τις ιδιότητές τους

«Αποφάσισα να αυξήσω την πρόσληψη σε Ω3 λιπαρά οξέα τρώγοντας σαρδέλες, σκουμπρί και τόνο που, ως γνωστόν, περιέχουν υψηλές ποσότητες ω-3. Θα ήθελα όμως να ξέρω αν κάνω το σωστό και λίγα περισσότερα σχετικά με τα ω-3 και τις ιδιότητές τους» μας γράφει ο αναγνώστης μας κ. Πάνος Πετρίδης.

«Η σωστή και ισορροπημένη διατροφή του ανθρώπου πρέπει να περιλαμβάνει απαραιτήτως ζωικά και φυτικά λίπη που προσφέρουν σημαντικές ποσότητες ενέργειας αλλά και πολλές σημαντικές βιολογικές δράσεις για τον οργανισμό. Τα ζωικά λίπη, όπως το βούτυρο, το λίπος του κρέατος και το λαρδί, είναι στερεά, ενώ οι φυτικές λιπαρές ύλες, όπως το ελαιόλαδο, το καλαμποκέλαιο κ.λπ., είναι υγρά» λέει η δρ Αρτεμις Σιμοπούλου, διατροφολόγος M.D., και συνεχίζει:

«Ιδιαίτερα για τα καρδιαγγειακά νοσήματα φαίνεται ότι η κατανάλωση ψαριών με πλούσια λιπαρά σε ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα έχει ευεργετικές συνέπειες. Οι περισσότερες έρευνες δείχνουν ότι τα ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα έχουν αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, γεγονός που τα καθιστά σημαντικούς παράγοντες προστασίας από τις χρόνιες ασθένειες, όπως τα κακοήθη νεοπλάσματα, ο διαβήτης, νευροεκφυλιστικές ασθένειες, η ασθένεια Αλτσχάιμερ και η αρθρίτιδα. Τον τελευταίο καιρό, η ιατρική κοινότητα βρέθηκε σε δίλημμα ως προς το κατά πόσον η προτροπή για κατανάλωση ψαριών είναι ορθή ή όχι εξ αιτίας της παρουσίας τοξικών ρύπων (διοξίνες, χλωριωμένα διφαινύλια, υδράργυρος κ.ά.) σε θαλάσσιους οργανισμούς, που έγινε και ευρύτερα γνωστή μέσω σχετικών ανησυχητικών ρεπορτάζ των ΜΜΕ. Πρόσφατη έρευνα εξέτασε τα υπέρ και τα κατά μέσω της διεθνούς βιβλιογραφίας και εκτιμήθηκαν τόσο οι ωφέλιμες πλευρές όσο και η επικινδυνότητα (risk assessment). Η έρευνα έδειξε ότι οι ευεργετικές συνέπειες στην υγεία από την κατανάλωση ψαριών και άλλωνν θαλασσινών εδεσμάτων είναι σημαντικότερη σε σχέση με τον σχετικά μικρότερο κίνδυνο από αυτούς τους ρύπους, παρ’ όλη τη βιοσυσσώρευση πολλών από τους ρύπους αυτούς. Μάλιστα, προτείνουν στις εγκύους να αυξήσουν την κατανάλωση θαλασσινών λόγω των ευεργετικών συνεπειών στη νευροφυσιολογική ανάπτυξη των εμβρύων (από τα ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα) και στις καρδιαγγειακές λειτουργίες, αλλά με φρέσκα ψάρια».

Η σημασία των εικοσανοειδών

Από την πλευρά της, η δρ Αγγελική Τριανταφύλλου-Πιτίδη, ιατρός μικροβιολόγος, αναπληρώτρια καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, μιλάει για την ανακάλυψη των εικοσανοειδών και τη σημασία τους στη διατροφή μας:

«Είναι γεγονός ότι είμαστε ό,τι τρώμε, ό,τι πίνουμε και ό,τι σκεφτόμαστε. Καταλαβαίνετε λοιπόν τη σημασία που έχει η διατροφή στην υγεία μας. Η ανακάλυψη των εικοσανοειδών σχετικά πρόσφατα βοηθάει πολύ στην κατανόηση του ρόλου της διατροφής στην υγεία. Τα εικοσανοειδή είναι από τις πιο ισχυρές ορμόνες και συντίθενται από όλα τα κύτταρα του υλικού μας σώματος. Δεν υπάρχει δηλαδή ένας αδένας, όπως είναι ο θυρεοειδής αδένας, οι ωοθήκες, το πάγκρεας κ.λπ., που να παράγει τα εικοσανοειδή. Το κάθε κύτταρο είναι και ένας «αδένας» για την παραγωγή αυτών των ορμονών, γι’ αυτό και λέγονται αυτοεκκρινόμενες ορμόνες. Η παραγωγή των καλών και κακών εικοσανοειδών ξεκινάει από το λινολεϊκό οξύ, ένα ω-6 λιπαρό οξύ που βρίσκεται σε κάθε φαγητό. Μάλιστα, όσο μεγαλύτερη η περιεκτικότητα του φαγητού σε λίπος τόσο περισσότερο λινολεϊκό περιέχει. Με την επίδραση του ενζύμου δέλτα-6-δεσατουράση μετατρέπεται το λινολεϊκό, σε γ-λινολενικό (με 20 άτομα άνθρακα) και αυτό στη συνέχεια σε δίχομο γάμα λινολενικό (DGLA). Από το σημείο αυτό αρχίζει ο διαχωρισμός καλών και κακών εικοσανοειδών».

- Τι είναι λοιπόν αυτό που μας κάνει να παράγουμε καλά εικοσανοειδή;
Το εικοσιπεντανοϊκό οξύ (ΕΠΑ) είναι ένα ω-3 λιπαρό οξύ που συντίθεται στον οργανισμό, αλλά που κυρίως υπάρχει στις τροφές και ιδιαίτερα στα ψάρια και φυσικά στο ιχθυέλαιο. Η ποσότητά του ρυθμίζει την αναλογία καλών και κακών εικοσανοειδών, διότι αναστέλλοντας το ένζυμο δέλτα-5-δεσατουράση μειώνει την παραγωγή αραχιδονικού οξέως ΑΑ και συνεπώς την παραγωγή κακών εικοσανοειδών και ευνοείται η μετατροπή του DGLA σε καλά εικοσανοειδή. Οσο λιγότερο ΑΑ έχουμε, η ισορροπία μετατοπίζεται προς τα καλά εικοσανοειδή, δηλ. καλύτερη αιμάτωση, λιγότερες φλεγμονές, λιγότερος πόνος, καλύτερη αντιμετώπιση λοιμώξεων, γιατί έχουν αντιική δράση και γενικότερα ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα.

- Τι πρέπει επομένως να προσέξουμε;
«Για την ώρα συγκρατήστε τα εξής: τρώτε με μέτρο, τρώτε σωστά συνδυάζοντας πάντοτε πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, κυρίως με τη μορφή λαχανικών και φρούτων, και ελαιόλαδο. Πίνετε άφθονο νερό και παίρνετε σαν συμπληρώματα καλής ποιότητας ιχθυέλαιο. Μετρήστε αν μπορείτε τον λόγο ΑΑ/ΕΠΑ. Είναι δείκτης της καλής λειτουργίας του κυττάρου γενικότερα και σας δίνει πληροφορίες για τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων που τυχόν διατρέχετε και φλεγμονών που υπάρχουν στο σώμα σας» λέει η κ. Αγγελική Τριανταφύλλου-Πιτίδη.