150.000 φεύγουν το 2012 από το δημόσιο

Σάρωση του ελληνικού Δημοσίου, με «κούρεμα» φορέων, οργανισμών, υπουργείων, ανεξάρτητων αρχών και όλων των δομών του κράτους, που θα ξεπερνά σε πολλές περιπτώσεις και το 60%, και ένα δεύτερο «τσουνάμι» εφεδρείας, που θα συμπαρασύρει το 50% των υπαλλήλων των υπουργείων, ανακοινώνεται εντός των επόμενων ημερών

Από ένα σύνολο 300.000 εργαζομένων στον στενό δημόσιο τομέα, σε χαμηλόβαθμες διοικητικές θέσεις, εκπαιδευτικής βαθμίδας δευτεροβάθμιας (ΔΕ), που βρίσκονται κοντά στην 3η ηλικία, θα αναζητηθούν εκείνοι που πρέπει να απολυθούν κατά προτεραιότητα. Ταυτόχρονα περικόπτονται δραστικά δομές, αρμοδιότητες και δαπάνες, ενώ μεγάλο μέρος του Δημοσίου εκχωρείται στον ιδιωτικό τομέα, με πρώτο έργο την ανάληψη από ιδιώτες των υποστηρικτικών μηχανισμών των υπουργείων.

Μετά το «haircut» του χρέους, η κυβέρνηση αποφασίζει πρωτόγνωρες και βαθιές διαρθρωτικές αλλαγές στο Δημόσιο, σύμφωνα με τις επιταγές της εξειδικευμένης έκθεσης του ΟΟΣΑ που παραδόθηκε στον πρωθυπουργό, Γιώργο Παπανδρέου, και στον αρμόδιο υπουργό, Δημήτρη Ρέππα, το απόγευμα της 21ης Οκτωβρίου. Σε δραματικούς τόνους, το τελικό κείμενο της έκθεσης επισημαίνει την άμεση ανάγκη ανατροπών, καθώς, όπως χαρακτηριστικά τονίζεται από όλες τις πλευρές, το δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας συνδέεται άρρηκτα με το προβληματικό και δυσκίνητο Δημόσιο.

«Εάν αυτό δεν αλλάξει, δεν θα αποδώσει κανένα μέτρο δημοσιονομικής πολιτικής» ρητά αναφέρουν οι εμπειρογνώμονες του ΟΟΣΑ. Μάλιστα, η έλλειψη μεταρρυθμίσεων στη δημόσια διοίκηση, που έχει ως συνέπεια το ολικό «μπλοκάρισμα» των επενδύσεων, κατατάσσει την Ελλάδα ολοένα και πιο χαμηλά στον δείκτη της Παγκόσμιας Τράπεζας που μετρά τις ανταγωνιστικές οικονομίες του κόσμου (doing business). Η χώρα μας βρίσκεται στη θέση 141 από ένα σύνολο 180 χωρών που συμμετέχουν στη μέτρηση.

Το ελληνικό κράτος σε αριθμούς:

• 15 υπουργεία
• 75 γενικές και ειδικές γραμματείες
• 4.000 τμήματα (το 50% αυτών έχουν από 0-3 υπαλλήλους)
• 20.000 αρμοδιότητες
• 23.000 νομικά πρόσωπα
• 700.000 δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν σε αυτό

1 Μαχαίρι 60% στις δομές

Περικόπτονται οι δομές του κράτους έως και 60%. Το μέχρι πρότινος 30% (όριο περιορισμού του Δημοσίου) γίνεται σήμερα σημείο εκκίνησης. Καταργούνται, συγχωνεύονται και σβήνουν από τον χάρτη δεκάδες υπηρεσίες, διευθύνσεις, τμήματα και οργανισμοί, ενώ την ίδια στιγμή αίρονται οι επικαλύψεις και ομογενοποιούνται όλες οι επιτελικές λειτουργίες.

Οσοι «μείνουν όρθιοι» (φορείς, οργανισμοί κ.ά.) θα είναι υποχρεωμένοι να εφαρμόσουν συγκεκριμένο πρόγραμμα απλούστευσης διαδικασιών και περιστολής των γραφειοκρατικών διαδικασιών, με στόχο τη μείωση του πολυδαίδαλου κράτους κατά 25% εντός του 2012. Το κόστος της ελληνικής γραφειοκρατίας αποτιμάται στο 6,7% του ΑΕΠ, την ώρα που στις άλλες χώρες της ΕΕ ο ίδιος δείκτης είναι στο 3%.

2 Εξοδος για τους μισούς

Ολόκληρο το οικοδόμημα των υποστηρικτικών διαδικασιών του κράτους (πρωτόκολλο, μισθοδοσίες, προμήθειες, διοικητική μέριμνα -τεχνική βοήθεια, παρακολουθητικός μηχανισμός των Φορέων), καταργείται και περνάει στα χέρια ιδιωτών. Το 50% του ανθρώπινου δυναμικού στο ελληνικό δημόσιο, που εργάζεται σε αυτόν τον μηχανισμό υποστήριξης, μοιραία θα οδηγηθεί στην απόλυση. Διοικητικοί υπάλληλοι που ασχολούνται με τη μισθοδοσία, υπάλληλοι πρωτοκόλλου, κλητήρες, τεχνικοί υπολογιστών, υπάλληλοι Προμηθειών, Καθαριστές των κτιρίων και άλλοι, χάνουν τις θέσεις τους.

Την ίδια στιγμή, σε εφαρμογή των διατάξεων του Πολυνομοσχεδίου, καταργούνται όλες οι κενές θέσεις, όπου υπάρχουν, κι ανοίγει το σύστημα κινητικότητας που σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει πλέον πόστο συνδεδεμένο με ένα συγκεκριμένο υπουργείο.

3 Οι όροι για τα λεφτά

Τη θέση της στον χάρτη του ελληνικού δημοσίου ευκρινώς θα πρέπει να αποδεικνύει η κάθε δημόσια υπηρεσία που ελπίζει σε κρατικό χρήμα. Λεφτά για πέταμα πια δεν υπάρχουν, κι όσοι δεν δίνουν ακριβή λογαριασμό για το πού κατανέμουν τις δαπάνες τους θα βάζουν λουκέτο.

Αμεσα συνδέονται οι δαπάνες με τους στόχους κι απλώνεται ένα αυστηρότατο δίκτυο ελέγχου. Κανένας δεν θα μπορεί να παίρνει «κρατικό χρήμα», εάν δεν αποδεικνύει πού ακριβώς θα διοχετεύσει τον προϋπολογισμό του και πιο θα είναι το αποτέλεσμα της δαπάνης του. Καθίσταται δηλαδή υποχρεωτική η δημιουργία των «Προϋπολογισμών Προγράμματος» για κάθε Υπουργείο και Φορέα. Στο άμεσο μέλλον δεν θα υπάρχει δαπάνη που δεν θα γνωρίζει ο κεντρικός μηχανισμός πού πάει.

Οι Οργανισμοί και οι Φορείς του Δημοσίου που δεν θα δίνουν ανάλογο σχέδιο δράσης και υλοποίησης, σε πρώτη φάση θα χάνουν χρήματα και προσωπικό και σε δεύτερη θα κλείνουν οριστικά. Η στοχοθεσία καθίσταται κεντρική επιλογή, καθώς είναι φανερό ότι όποιος δεν πιάνει τους στόχους, θα δέχεται τις επιπτώσεις. Η Εκθεση του ΟΟΣΑ θεωρεί σχεδόν βέβαιο ότι αυτή η ρύθμιση θα οδηγήσει στο κλείσιμο χιλιάδων Φορέων, που υπάρχουν διάχυτοι στο ελληνικό δημόσιο, χωρίς να έχουν καν λόγο ύπαρξης.

Ο μηχανισμός ελέγχου δαπανών και στόχων συναρτάται άμεσα με το σύστημα μέτρησης αποδοτικότητας. Εισάγεται η αξιολόγηση σε όλο το εύρος του Δημοσίου.

4 Κούρεμα σε αρμοδιότητες

Περιστέλλονται οι αρμοδιότητες του κράτους σε ποσοστό που θα ξεπερνά το 50%. Το ελληνικό δημόσιο περιλαμβάνει περισσότερες από 23.000 αρμοδιότητες! Αυτή η πολυδιάσπαση και η συσχέτιση αρμοδιοτήτων και δομών περιγράφεται στην έκθεση ως «μια άνευ προηγουμένου κατάσταση».

Θεωρούνται, δε, υπεύθυνες για την αποστροφή των επενδυτών από τη χώρα μας, ενώ τις ταυτίζουν και με την τραγική εξέλιξη του δημοσιονομικού μας προβλήματος.

Η περιστολή τους συνδέεται απόλυτα με την κατάργηση των δομών, τις απολύσεις προσωπικού και την εξοικονόμηση χρημάτων.

Επίσης, είναι χαρακτηριστική η αναφορά στο ότι δεν συνιστά καινοτομία και πρωτοβουλία, φεύγει οριστικά από το Δημόσιο και στη θέση του έρχεται το ενιαίο για όλο το κράτος ηλεκτρονικό πρωτόκολλο.

Τι είδαν οι εμπειρογνώμονες

Πληθωρική κυβέρνηση, άπειρα νομικά πρόσωπα, δεκάδες ανεξάρτητες αρχές, πολυνομία, πανσπερμία δομών, παντελής έλλειψη συντονισμού του κράτους και μια απίστευτη γραφειοκρατία να είναι ο «υπ’ αριθμόν 1″ ανασταλτικός παράγοντας για οποιαδήποτε επένδυση είναι τα κύρια συμπεράσματα στα οποία καταλήγει η αυτοψία των μελετητών στον λαβύρινθο της διοίκησης της Ελλάδας.

«Τα προβλήματα είναι τόσο σοβαρά όσο το χρέος της χώρας κι απειλούν με διάλυση το κράτος». Αυτό υποστηρίζει σύσσωμη η ομάδα του ΟΟΣΑ, ολοκληρώνοντας τον κύκλο της στα υπουργεία.

Ο ΟΟΣΑ, ως γνωστόν, είναι μεγάλος γνώστης του ελληνικού κράτους κι από τους εγκυρότερους μελετητές του. Για την τελική έκθεση εργάστηκε μεγάλος αριθμός ξένων τεχνοκρατών, αλλά και ένα επιτελείο 198 Ελλήνων επιστημόνων από 15 επιτροπές, αντίστοιχου αριθμού υπουργείων.

Εκεί διαπιστώθηκε από όλους ότι οι πληθωρικές δομές του κεντρικού κράτους εξυπηρετούν πάνω από 23.000 αρμοδιότητες, λεπτομερώς περιγεγραμμένες, που έχουν δημιουργήσει ένα ασφυκτικό πλαίσιο λειτουργίας του Δημοσίου, και έναν νομοθετικό πληθωρισμό που μπλοκάρει τα πάντα. Η γραφειοκρατία είναι αποτέλεσμα όλων αυτών. Τον χρόνο θα μπορούσαν να εξοικονομηθούν 15 δισ. μόνο με μια απλούστευση των διαδικασιών στο 20%. Η τελευταία έκθεση του ΟΟΣΑ περιγράφει τις τρομακτικές συνέπειες από τη μη ξεκαθάριση των αρμοδιοτήτων.

Η αδυναμία αποτελεσματικών διοικητικών μεταρρυθμίσεων έχει οδηγήσει στο σημείο τα δομικά και λειτουργικά προβλήματα του ελληνικού διοικητικού κράτους να αντανακλώνται στη λειτουργία των κυβερνήσεων και να επηρεάζουν αρνητικά την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας στο σύνολό της. Πρώτα στις λίστες των προβλημάτων έρχονται: η υπερνομοθέτηση και η διασπορά της, ο κατακερματισμός των αρμοδιοτήτων και των δομών εφαρμογής τους, καθώς και η άτυπη κοινωνική αντίδραση στην κρατική ρύθμιση.

Η ΠΟΛΥΝΟΜΙΑ
Το σύγχρονο κράτος είναι συνώνυμο της συσσώρευσης των νομικών ρυθμίσεων. Η αύξηση αυτή παρουσιάζεται έντονη στο πεδίο της κοινωνικής πολιτικής. Μία από τις κυριότερες αιτίες είναι η επέκταση της παρέμβασης του κράτους στην οικονομία που το εξαναγκάζει σε συνεχείς ρυθμιστικές παρεμβάσεις, οι οποίες έχουν συνήθως διορθωτικό χαρακτήρα των αδυναμιών της.

ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ
Εφοδος ιδιωτών στο Δημόσιο

Η ιδιωτική πρωτοβουλία θεωρείται ότι θα είναι ο κινητήριος μοχλός για να δουλέψει στο άμεσο μέλλον η μηχανή του Δημοσίου. Το πρώτο πείραμα θα γίνει με την εκχώρηση των υποστηρικτικών πυλώνων των υπουργείων και των οργανισμών σε ιδιωτικές εταιρείες.

Αντί λοιπόν τα γρανάζια να τα κινούν χιλιάδες υπάλληλοι που τελικά καθιστούν το σύστημα δυσκίνητο, στη θέση τους θα υπάρχει ένας κεντρικός «σέρβερ» που θα τον ελέγχει ιδιώτης κι από αυτόν θα φεύγουν και θα έρχονται τα πάντα (ενιαίο πρωτόκολλο και ίδια έγγραφα αποφάσεων για όλους).

Είναι χαρακτηριστικό ως προς το παράλογο που διαδραματίζεται στο ελληνικό Δημόσιο το γεγονός ότι ένα χαρτί για να κινηθεί μόνο εσωτερικά σε ένα υπουργείο μπορεί να χρειαστεί μέχρι και 20 μέρες! Επίσης υπάρχουν υπάλληλοι που η δουλειά τους είναι να βλέπουν εάν έχουν χτυπηθεί οι κάρτες των συναδέλφων τους!… και τίποτε άλλο.

Η απουσία τυποποίησης και προτυποποίησης των διοικητικών διαδικασιών έχει ως αποτέλεσμα το να μην μπορεί κανείς να βγει από τον λαβύρινθο του Δημοσίου σε θέματα π.χ. κοινωνικής ασφάλισης, πολεοδομιών και διαχείρισης κρίσεων. Η Ελλάδα, παρά τις επανειλημμένες οχλήσεις της Ε.Ε. τα τελευταία χρόνια για τη μείωση της γραφειοκρατίας, έχει κάνει μηδενική πρόοδο. Αυτή η πολιτική έχει οδηγήσει στα σημερινά αδιέξοδα του κράτους.

Η οικονομική κρίση, όμως, τώρα παρέχει την ευκαιρία αναδιοργάνωσης των κρατικών δομών, με έμφαση στον στρατηγικό σχεδιασμό, τη σύνδεση των αποτελεσμάτων των δράσεων των υπουργείων με τους προϋπολογισμούς, την αξιοποίηση των εργαζομένων ανάλογα με τα προσόντα και τις δεξιότητές τους σε ένα περιβάλλον ηλεκτρονικής πραγματικότητας.

Σύμφωνα με τον κυβερνητικό σχεδιασμό, το πρόγραμμα αναδιοργάνωσης του Δημοσίου πρέπει να είναι έτοιμο πριν από τα τέλη του χρόνου, ενώ η υλοποίησή του θα εξαντληθεί εντός του 2012:

1 Ψήφιση του σχεδίου νόμου για την «καλή νομοθέτηση», που θα ξεμπλοκάρει τις διαδικασίες των επενδύσεων στη χώρα και το άνοιγμα των επαγγελμάτων.

2 Πρόγραμμα απλουστεύσεων-καταργήσεων διαδικασιών και περιστολή της γραφειοκρατίας κατά 25%.

3 Αναδιάταξη του υποστηρικτικού μηχανισμού των δημόσιων υπηρεσιών και είσοδος ιδιωτών στο έργο αυτό.

4 Αμεση εφαρμογή του ηλεκτρονικού πρωτοκόλλου.

ΒΙΒΙΑΝ ΜΠΕΝΕΚΟΥ