Επανεξετάζονται οι «εγγυημένες» τιμές για τα φωτοβολταϊκά

ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΣΧΕΔΙΑΖΕΙ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

 

Του ΜΠΑΜΠΗ ΑΓΡΟΛΑΜΠΟΥ agrolabos@hotmail.com

Απότομη προσγείωση περιμένει τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά. Στο υπουργείο Περιβάλλοντος σχεδιάζονται δραστικές μειώσεις στις εγγυημένες τιμές ρεύματος από ηλιακή ενέργεια, ενώ παράλληλα επανεξετάζονται οι διαδικασίες αδειοδότησης προκειμένου να επιταχυνθεί η υλοποίηση των ώριμων σχεδίων. Ταχύτερες όμως θα γίνουν και οι διαδικασίες ανάκλησης των αδειών για τα σχέδια που καθυστερούν.
Μια πιθανή μείωση των τιμολογίων θα καταστήσει προβληματικές πολλές από τις μικρές μονάδες αξιοποίησης της ηλιακής ενέργειας που έχουν εγκατασταθεί σε όλη την Ελλάδα. Η νέα πολιτική που χαράσσει ο υπουργός ΠΕΚΑ Γ. Παπακωνσταντίνου αποδίδεται σε δύο παράγοντες: Στην πιεστική κατάσταση που τείνει να δημιουργηθεί στην εσωτερική αγορά ενέργειας αφενός και αφετέρου στο ενδιαφέρον που εκδηλώνεται ανοιχτά πλέον από τη Γερμανία για επενδύσεις στον τομέα των ΑΠΕ στην Ελλάδα. Ουσιαστικά η κυβέρνηση βρίσκεται σε αναζήτηση ενός νέου στρατηγικού σχεδίου, πιο φιλόδοξου από το εθνικό σχέδιο δράσης 2010-2020 της Τίνας Μπιρμπίλη, με στόχο η Ελλάδα να εξάγει ηλεκτρική ενέργεια.
1 Οι τελευταίες εκτιμήσεις στο ΥΠΕΚΑ για την πορεία του εθνικού σχεδίου δράσης είναι παραπάνω από θετικές. Η εγκατεστημένη ισχύς από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας προβλέπεται στο τέλος του 2011 να ξεπεράσει τις αρχικές προβλέψεις για 2.255 MW, από 1.736 που ήταν πέρυσι και 1.445 το 2009. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ισχύος προέρχεται από τα αιολικά πάρκα (1.600 MW) και ακολουθούν τα φωτοβολταϊκά (400 MW). Οι τιμές πώλησης της παραγόμενης ενέργειας από τα φωτοβολταϊκά έχουν προκαλέσει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και τα σχέδια που έχουν υποβληθεί, περίπου 30.000 (τα 6.000 από αγρότες), υπερκαλύπτουν σημαντικά τους στόχους του 2020. Το πρόβλημα για την κυβέρνηση είναι ότι οι τιμές πώλησης της παραγόμενης ενέργειας από φωτοβολταϊκά είναι πολύ υψηλές σε σύγκριση με τις άλλες ανανεώσιμες (τέσσερις έως πέντε φορές πάνω) και η επιβάρυνση αυτή πάει στον καταναλωτή. Η σταδιακή μείωση της τιμής που ορίζει το ισχύον θεσμικό πλαίσιο (419 ευρώ kW για το διασυνδεδεμένο σύστημα αυτή την περίοδο, με προοπτική να πάει στα 302 ευρώ το 2014), δεν θεωρείται επαρκής λύση. Ανάλογο πρόβλημα αντιμετώπισαν η Γερμανία και η Ισπανία και τελευταία η Πορτογαλία, η οποία δεσμεύτηκε με το μνημόνιο ότι θα προχωρήσει σε ταχύτερη αποκλιμάκωση της τιμής ενέργειας από φωτοβολταϊκά.
Οι υψηλές τιμές αποτέλεσαν δέλεαρ για μικρούς και μεσαίους επενδυτές, παράλληλα όμως δημιούργησαν και μία δευτερογενή αγορά μεταπώλησης των αδειών σε τιμές πολύ μεγαλύτερες. Η αγορά αυτή οδήγησε στο φαινόμενο της «φούσκας» στην Ισπανία, ενώ στην Ελλάδα και στην Πορτογαλία λόγω της οικονομικής κρίσης και της περιορισμένης τραπεζικής ρευστότητας, δεν πήρε ανάλογες διαστάσεις. Για τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις μπήκαν απαγορεύσεις μεταβίβασης των αδειών.
Οι παράγοντες που επέδρασαν ανασταλτικά στην έκρηξη της «φούσκας» λειτουργούν τώρα ανασταλτικά στην ομαλή υλοποίηση των σχεδίων. Τα μισά από αυτά όπως εκτιμάται από το ΥΠΕΚΑ και τους συναρμόδιους φορείς ΡΑΕ, ΔΕΗ , ΔΕΣΜΗΕ, αντιμετωπίζουν ή θα αντιμετωπίσουν στην πορεία προβλήματα χρηματοδότησης και ήδη εξετάζονται εισηγήσεις για σύντμηση των χρονικών περιθωρίων για την υλοποίηση των σχεδίων και επιτάχυνση των διαδικασιών ανάκλησης αδειών. Για τις άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας οι άδειες που έχουν ανακληθεί από τη ΡΑΕ είναι 103, οι 49 για αιολικά πάρκα, ενώ για φωτοβολταϊκά δεν έχουν γίνει διαδικασίες επαναξιολόγησης και ανάκλησης αδειών. Τα πρώτα σχέδια είχαν επιδότηση από τον αναπτυξιακό νόμο (από 20 έως και 40% ανάλογα με την περιοχή). Με τον νέο αναπτυξιακό νόμο που αναμένεται στις αρχές φθινοπώρου, στο υπουργείο Ανάπτυξης και στο ΥΠΕΚΑ εξετάζονται εισηγήσεις για θέσπιση ειδικών προϋποθέσεων.
2 Πέραν των εσωτερικών ισορροπιών που επιχειρεί να αναδιατάξει η κυβέρνηση, έχει να αντιμετωπίσει και τις εξωτερικές πιέσεις. Το γερμανικό ενδιαφέρον στον τομέα της ενέργειας εκδηλώνεται τις τελευταίες ημέρες με καταιγιστικές δηλώσεις από τον υπουργό Οικονομικών Β. Σόιμπλε και Οικονομίας Φ. Ρέσλερ. Μετά το πυρηνικό ατύχημα στην Ιαπωνία, τον περασμένο Μάρτιο, η γερμανική κυβέρνηση αναγκάστηκε να ακυρώσει τον πυρηνικό σχεδιασμό της. Οι 17 παλαιές μονάδες, δυναμικότητας 25.000 MW, θα αποσυρθούν σταδιακά μέσα στη δεκαετία. Παράλληλα με τον πυρηνικό σχεδιασμό ματαιώθηκε και το πρόγραμμα Desert Tech, για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών μονάδων μεγάλης δυναμικότητας στη Β. Αφρική.
Οι καλές προοπτικές που δίνει η Ελλάδα στον τομέα των ΑΠΕ προβάλλουν ως μία σοβαρή εναλλακτική επιλογή για να καλυφθεί μέρος των ενεργειακών αναγκών της Γερμανίας. Ενα τέτοιο σχέδιο προϋποθέτει όμως ενίσχυση των δικτύων μεταφοράς, αρμοδιότητα που περνάει από τον ΔΕΣΜΗΕ και τη ΔΕΗ. Το δίκτυο μεταφοράς σήμερα καλύπτει τα ενεργειακά φορτία που χρειάζεται η Ελλάδα (10.000 MW). Ο ΔΕΣΜΗΕ και η ΔΕΗ εξετάζουν σενάρια ταχείας αναβάθμισης και των επενδυτικών κεφαλαίων που θα χρειαστούν. Εκτός από το ενδιαφέρον για τα δίκτυα, στο ΥΠΕΚΑ καταγράφουν τις γερμανικές πιέσεις γύρω από τις διοικητικές διαδικασίες που προβλέπονται για τον ενεργειακό τομέα.
Με το ισχύον πλαίσιο τα σχέδια επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας περνούν από τρεις φάσεις αξιολόγησης:
α) Αίτηση χορήγησης άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη ΡΑΕ. Ο χρόνος που απαιτείται τώρα κυμαίνεται από δύο έως και έξι μήνες. Αρχικά χρειαζόταν από δύο μέχρι και πέντε χρόνια. Η ΡΑΕ παίρνει την προκαταρκτική περιβαλλοντική εκτίμηση-αξιολόγηση και τη διαβιβάζει στις αρμόδιες υπηρεσίες.
β) Με την έκδοση της άδειας παραγωγής διατυπώνονται από τη ΡΑΕ και το υπουργείο Ανάπτυξης οι όροι σύνδεσης στο σύστημα ή στο δίκτυο με τον ΔΕΣΜΗΕ και τη ΔΕΗ. Παράλληλα υπογράφεται απόφαση έγκρισης από την Περιφέρεια ή το Δασαρχείο και η έγκριση περιβαλλοντικών όρων από το ΥΠΕΚΑ.
γ) Η τελική άδεια εγκατάστασης δίνεται από την Περιφέρεια και η σύμβαση πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας με τον ΔΕΣΜΗΕ και τη ΔΕΗ και δίνεται η άδεια λειτουργίας της μονάδος.
Ως λύση για την επίσπευση των διαδικασιών εξετάζεται η προσαρμογή του πλαισίου fast track για τις επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας.