Καλοήθης υπερπλασία του προστάτη: Ένα νεο όπλο στην φαρμακευτική αντιμετώπισή της

Τα συμπτώματα από το κατώτερο ουροποιητικό που οφείλονται στην καλοήθη υπερπλασία του προστάτη (ΚΥΠ) εμφανίζονται με την πρόοδο της ηλικίας και εξελίσσονται με την πάροδο του χρόνου, ταλαιπωρώντας εκατομμύρια άνδρες σε όλο τον κόσμο που αναζητούν την κατάλληλη θεραπεία.
Η αρχική αντιμετώπιση των πασχόντων από ΚΥΠ προσανατολίζεται στη φαρμακευτική ανακούφιση των συμπτωμάτων. Για το σκοπό αυτό υπάρχουν δύο καθιερωμένες, μεγάλες κατηγορίες φαρμάκων με διαφορετικό μηχανισμό δράσης: οι α-αδρενεργικοί αποκλειστές (με κυριότερους εκπροσώπους την ταμσουλοσίνη, αλφουσοσίνη, σιλοδοσίνη) που προκαλούν χαλάρωση των λείων μυϊκών ινών του προστάτη και του αυχένα της ουροδόχου κύστεως διευκολύνοντας την ούρηση και οι αναστολείς της 5α-αναγωγάσης (φιναστερίδη και ντουταστερίδη) που ελαττώνουν το μέγεθος του προστάτη.

Πρέπει να τονιστεί όμως ότι σκοπός της σύγχρονης φαρμακευτικής αντιμετώπισης της ΚΥΠ δεν είναι μόνο η βελτίωση των συμπτωμάτων αλλά και η πρόληψη της προόδου της νόσου. Ως πρόοδος στην υπερπλασία του προστάτη θεωρείται η επιδείνωση των συμπτωμάτων, η εμφάνιση οξείας επίσχεσης (ο ασθενής ξαφνικά δεν μπορεί να ουρήσει και χρειάζεται άμεσα τοποθέτηση ουροκαθετήρα) και η εμφάνιση ακράτειας ή ουρολοιμώξεων ή νεφρικής ανεπάρκειας που υποχρεώνουν τον ασθενή να υποβληθεί σε προστατεκτομή. Αυτά τα δυσάρεστα ενδεχόμενα στην εξέλιξη της ΚΥΠ ανησυχούν και προβληματίζουν ιδιαίτερα τους ασθενείς που επιθυμούν την έγκαιρη πρόληψη τους.

Στην προσπάθεια εκπλήρωσης όλων των στόχων της φαρμακευτικής αντιμετώπισης της ΚΥΠ δοκιμάστηκε η χρήση του συνδυασμού ενός α-αδρενεργικού αποκλειστή και ενός αναστολέα της 5α-αναγωγάσης. Δύο μεγάλες μελέτες, η MTOPS και η CombAT, με τη συμμετοχή χιλιάδων ασθενών από πολλές χώρες του κόσμου συνέβαλαν σημαντικά στην κατανόηση του ρόλου της συνδυαστικής θεραπείας. Εκείνο που γνωρίζουμε πλέον είναι ότι η θεραπεία μόνο με έναν α-αδρενεργικό αποκλειστή δεν έχει σημαντική επίδραση στην αποτροπή της επίσχεσης των ούρων ή του χειρουργείου.

Παράλληλα, η MTOPS έδειξε ότι οι ασθενείς με μέγεθος προστάτη πάνω από 30cm3 και επίπεδα PSA υψηλότερα του 1.5ng/ml έχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο προόδου της νόσου. Η πλέον πρόσφατη μελέτη CombAT παρακολούθησε επί 4 χρόνια ασθενείς με υψηλό κίνδυνο προόδου της νόσου και με μέτρια έως σοβαρά συμπτώματα που οφείλονται στην ΚΥΠ και αξιολόγησε την αποτελεσματικότητα της συνδυαστικής θεραπείας με ντουταστερίδη και ταμσουλοσίνη. Η CombAT απέδειξε ότι ο συνδυασμός ντουταστερίδης και ταμσουλοσίνης επιτυγχάνει τη μεγαλύτερη μείωση του κινδύνου εμφάνισης οξείας επίσχεσης, της ανάγκης χειρουργείου και της επιδείνωσης των συμπτωμάτων συγκριτικά με τη θεραπεία με το καθένα φάρμακο ξεχωριστά. Επιπλέον, τόσο άμεσα όσο και μακροπρόθεσμα η συνδυαστική θεραπεία είναι ανώτερη της μονοθεραπείας είτε με α-αδρενεργικούς αποκλειστές είτε με αναστολείς της 5α-αναγωγάσης στη βελτίωση των συμπτωμάτων αλλά και της ροής των ούρων.

Με βάση αυτά τα δεδομένα, τόσο η Ευρωπαϊκή (EAU) όσο και η Αμερικανική Ουρολογική Εταιρεία (AUA) συνιστούν στις Κατευθυντήριες Γραμμές για την αντιμετώπιση της ΚΥΠ τη συνδυαστική θεραπεία για ασθενείς με διογκωμένο προστάτη.
Σήμερα, κυκλοφορεί και στην Ελλάδα ο σταθερός συνδυασμός ντουταστερίδης-ταμσουλοσίνης (σε ένα μόνο χάπι) που αποτελεί εξαιρετική επιλογή για ασθενείς με μέτρια έως σοβαρά συμπτώματα, διογκωμένο προστάτη (πάνω από 30cm3) και PSA μεγαλύτερο από 1,5ng/ml, στοχεύοντας στη γρήγορη και μακροχρόνια βελτίωση των συμπτωμάτων και στη μείωση του κινδύνου προόδου της ΚΥΠ.

Σταύρος Γκράβας
Επίκουρος Καθηγητής Ουρολογίας,
Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας



newsit