Μας ταΐζουν ζουμί από κόκκινα σκαθάρια!

Τρώμε εν αγνοία μας έντομα; Ναι, αφού μας τα σερβίρει αθόρυβα, χρόνια τώρα, η βιομηχανία των τυποποιημένων προϊόντων. Βέβαια, ως καταναλωτές ενημερωνόμαστε για τα προσθετικά (συντηρητικά, βελτιωτικά, χρωστικές) των τυποποιημένων τροφίμων, τα λεγόμενα «Ε», αλλά πού να γνωρίζουμε τι ακριβώς κρύβεται πίσω από την χρωστική Ε120 που δίνει ελκυστικό κόκκινο χρώμα σε τροφές, καλλυντικά και φάρμακα…

Χρειάζεται γερή φαντασία για να μαντέψουμε ότι πρόκειται για σκόνη από αποξηραμένα, βρασμένα κόκκινα σκαθάρια, καθώς η προέλευσή της απαγορεύεται να αναφέρεται στις ετικέτες.
Είναι επιβλαβής για την υγεία; Όπως επισημαίνουν οι επιστήμονες, δημιουργεί σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις και σοκ αναφυλαξίας σε ευαίσθητα άτομα, ενώ έχει κατηγορηθεί για πρόκληση υπερκινητικότητας σε παιδιά.

Χρωματίζει χιλιάδες προϊόντα
Τo πορφυρό κέλυφος, τα φτερά και τα αυγά του θηλυκού εντόμου κοχενίλλη δίνουν ένα λαμπερό, κόκκινο χρώμα σε χιλιάδες τρόφιμα, ποτά, καλλυντικά και φάρμακα. Συχνά χρωματίζουν ένα λαχταριστό παγωτό φράουλα, έναν ροζ χυμό γκρέιπ φρουτ, μια κόκκινη γρανίτα, ένα κατακόκκινο προκλητικό κραγιόν, ένα καινούργιο μωβ σαμπουάν, απολαυστικές βάφλες με σιρόπι κεράσι, γιαούρτια με κόκκινα φρούτα, ροζ λουκάνικα, κόκκινες κάψουλες.

Το προϊόν της χημικής κατεργασίας των εντόμων ονομάζεται καρμίνιο. Μελέτες του Τμήματος Αλλεργίας του πανεπιστημίου του Michigan αποκάλυψαν ότι οι περιπτώσεις αναφυλαξίας που προέρχονται από το καρμίνιο είναι αξιοσημείωτες.

Όπως διαπίστωσαν οι επιστήμονες, η σκανθαρούχα χρωστική προξένησε σε κάποιους ανθρώπους αναφυλαξία (ορτικάρια), δερματικές ενοχλήσεις ( κνησμό, ερύθημα), πονοκέφαλο, άσθμα, ναυτία, πρήξιμο των ματιών ή της γλώσσας, ταχυκαρδία, υπόταση, αγγειοοίδημα και διάρροια.
Κρύβεται με πολλά ονόματα
Ο μακρύς κατάλογος των προϊόντων στα οποία προστίθεται το καρμίνιο περιλαμβάνει παγωτά, γρανίτες, γιαούρτια, χυμούς, ποτά, γλυκά, μπισκότα, κέικ, καραμέλες, τσίχλες, γέμιση φρούτου σε τυποποιημένα τρόφιμα, σιρόπια, μαρμελάδες, κομπόστες, γαλακτοκομικά με φράουλα, κοκτέιλ φρούτων, παιδικές τροφές, τυριά τσένταρ, αποξηραμένα ψάρια, σάλτσες ντομάτας, επιδόρπια με ζελατίνη (ζελέ), κερασάκια ζαχαροπλαστικής (μαρασκίνο), προϊόντα με αστακό και καβούρι, λικέρ, ξίδια, πουτίγκες, χαβιάρι, επεξεργασμένα κρέατα (λουκάνικα), βιταμίνες, φάρμακα, αλοιφές, παστίλιες για τον βήχα, προϊόντα μαλλιών και περιποίησης του δέρματος, σκιές ματιών, ρουζ, πούδρες, κραγιόν, λιπ γκλος, βερνίκια νυχιών.

Το χρώμα που προσφέρει ποικίλλει από έντονο ροζ, πορτοκαλί και βαθύ κόκκινο έως σκούρο μωβ. Στις ετικέτες συναντάται επίσης με το όνομα CI Natural Red no.4, Carmine, Crimson Lake, Cochineal, Carminic acid, C.I. 75470. Όμως, όπως ισχυρίζεται το Ινστιτούτο Βελονισμού του Michigan, ο χρωματισμός των τροφίμων και των καλλυντικών συχνά αποτελεί προστατευμένο εμπορικό μυστικό των εταιρειών, γεγονός που καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την επιβεβαίωση της ύπαρξης καρμινίου σε ένα προϊόν.

Η παγίδα του ανώνυμου σκαθαριού

Μέχρι τώρα, το καρμίνιο αναφερόταν στις ετικέτες σαν πρόσθετο χρώμα, χωρίς περισσότερες λεπτομέρειες. Όμως, από τις 5 Ιανουαρίου 2011 η αμερικανική Διεύθυνση Τροφίμων και Φαρμάκων ( FDA) υποχρεώνει τις εταιρείες που χρησιμοποιούν σκόνη σκαθαριού στα προϊόντα τους να αναγράφουν καθαρά τη λέξη «καρμίνιο».

Ωστόσο, απέρριψε το αίτημα για την επισήμανση της προέλευσης της χρωστικής ουσίας. Έτσι το σκαθάρι θα συνεχίσει να καταλήγει ανώνυμο στο στομάχι ή το δέρμα των καταναλωτών. Τι γίνεται όμως με τους ανθρώπους που δεν θέλουν ή δεν τους επιτρέπει η θρησκεία τους να τρώνε ζωικά προϊόντα (και δη έντομα); Αυτοί, μαζί με όλους τους καταναλωτές, στερούνται το δικαίωμα γνώσης και, άρα, επιλογής.

Πατρίδα του η Λατινική Αμερική
Κύριος προμηθευτής του καρμινίου είναι το Περού, διαθέτοντας είτε έτοιμη σκόνη είτε αποξηραμένα σκαθάρια με το κιλό, για να φτιάξει ο καθένας το δικό του χρώμα. Τα θηλυκά έντομα και τα αυγά τους συλλέγονται με παραδοσιακό τρόπο από τους κάκτους της ερήμου των Άνδεων, αποξηραίνονται, βράζονται και φιλτράρονται, για να αποδώσουν το καρμινικό οξύ, τη δηλητηριώδη ουσία που παράγει το σκαθάρι για να απωθεί τους εχθρούς του.
Τα έντομα ζουν επίσης στη Βολιβία, τη Χιλή, τα Κανάρια Νησιά και το Μεξικό. Το καρμίνιο αποτελεί την πιο γνωστή από τις διάφορες χρωστικές που παράγονται από έντομα, ενώ η χρήση του απαγορεύεται στη Σαουδική Αραβία.

Κάποτε ήταν πολύτιμο σαν το χρυσάφι
Λέγεται πως ο Κορτέζ ανακάλυψε ότι οι Αζτέκοι του Μεξικού χρησιμοποιούσαν το καρμίνιο για να χρωματίσουν το φαγητό, το σώμα και τα ρούχα τους. Έτσι, η ρουμπινένια χρωστική ταξίδεψε στην Ευρώπη σαν πολύτιμο αγαθό, ακριβό σχεδόν όσο το χρυσάφι και το ασήμι.
Στην Ευρώπη χρησιμοποιήθηκε ως μελάνι, ως χρώμα για τη βαφή των ρούχων των βασιλέων, των ευγενών, των κληρικών και των στολών των Βρετανών στρατιωτικών, καθώς και στη ζωγραφική και τις ταπετσαρίες.

Και τώρα τι κάνουμε;
Και ενώ αυτά συνέβαιναν σε άλλες εποχές, ποια είναι η λύση σήμερα για όσους/ες δεν ενθουσιάζονται με την ιδέα να χρωματίζεται το γιαούρτι τους με χυμό από έντομα ή να βάφουν τα χείλη τους με ζουμί από σκαθάρια; Μάλλον να διαγράψουν από τη ζωή τους τα τυποποιημένα, ψεύτικα χρωματισμένα προϊόντα.